Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 23 Ιουνίου, η 18η διαδικτυακή συνάντηση της σειράς που πραγματοποιεί ο Αρχιμανδρίτης π. Καλλίνικος Μαυρολέων, με γενικό τίτλο «Ορθόδοξη Κατήχηση», στο πλαίσιο των Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…»
Το 9ο άρθρο, που αναλύουμε, λέει τα εξής:
Εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν.
(Πιστεύω) καὶ στὴν Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι μία, ἁγία, καθολικὴ (ἀπευθύνεται καὶ περιλαμβάνει ὅλον τὸν κόσμο) καὶ ἀποστολικὴ (στερεώθηκε μὲ τὸ κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων).
Γιατί η Εκκλησία είναι ΜΙΑ;
Μία είναι η Εκκλησία, δεν υπάρχουν πολλές! Ένας ο Χριστός, μία και η Εκκλησία, το Σώμα Του!Όλοι οι πιστοί, όλοι οι χριστιανοί, είμαστε ένα σώμα,ένας Άρτος, μία Εκκλησία κατά τον Παύλο: (Α΄Κορινθ.10,17)
Η Εκκλησία, ως συνάθροιση ανθρώπων, έχει μέσα της το στοιχείο της ενότητας. Είναι ενότητα. Ο Χριστός ίδρυσε επί της γης μία Εκκλησία, της οποίας είναι η μυστική και αόρατη κεφαλή, για να συνεχίσει το λυτρωτικό Του έργο στον κόσμο.
Τα στοιχεία που απαρτίζουν την ενότητα της Εκκλησίας είναι:
- Η μία πίστη.
Το σύνολο των δογματικών αληθειών τις οποίες παρέλαβε η Εκκλησία από τους Αποστόλους κι αυτοί από τον Κύριο, τις οποίες διαφυλάσσει απαράφθορες στο πέρασμα των χρόνων, τις ερμηνεύει αυθεντικά και τις κηρύσσει στο ποίμνιο. Η Εκκλησία είναι μία, γιατί ένα είναι το δόγμα της, μία η πίστη της, μία η αλήθεια της, που παρέλαβε από τον Χριστό, τη φρουρεί και τη διαφυλάσσει αμόλυντη, με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.
Την ενότητα αυτή καταλύουν οι αιρέσεις και τα σχίσματα, καθώς και κάθε άλλη διασπαστική τάση στους κόλπος της.
«Αὐτὸ ποὺ εἶδαν οἱ προφῆτες, δίδαξαν οἱ Ἀπόστολοι, παρέλαβε ἡ Ἐκκλησία, δογμάτισαν οἱ Διδάσκαλοι καὶ μὲ τὸ ὁποῖο συμμορφώθηκε ἡ οἰκουμένη, ποὺ ἔλαμψε ἡ χάρη, ἀποδείχτηκε ἡ ἀλήθεια, χάθηκε τὸ ψέμα, θριάμβευσε ἡ σοφία καὶ βράβευσε ὁ Χριστός, αὐτὸ πιστεύουμε, διαλαλοῦμε καὶ κηρύττουμε: Τὸν Χριστὸ ὡς τὸν ἀληθινὸ Θεό μας καὶ τοὺς ἁγίους του τιμοῦμε μὲ λόγια, μὲ συγγράμματα, μὲ νοήματα, μὲ θυσίες, μὲ ναούς, μὲ εἰκόνες. Ἐκεῖνον ὡς Θεὸ καὶ δεσπότη προσκυνᾶμε καὶ σεβόμαστε, αὐτοὺς δὲ γιὰ τὸν κοινὸ δεσπότη ὡς γνήσιους πιστοὺς Του, τοὺς τιμᾶμε καὶ ἀπονέμουμε τὴν σχετικὴ προσκύνηση. Αὐτὴ εἶναι ἠ πίστη τῶν Ἀποστόλων, αὐτὴ εἶναι ἡ πίστη τῶν Πατέρων, αὐτὴ εἶναι ἡ πίστη τῶν Ὀρθοδόξων, αὐτὴ ἡ πίστη στήριξε τὴν οἰκουμένη».
Σ’ αυτὴ την πίστη, που βρίσκεται στην καρδιά της εκκλησιαστικής μας ενότητας, θεμελιώνουμε και στηρίζουμε κι εμείς τη ζωή μας!Ενώ, οι αιρετικοί διασπούν την ενότητα αυτή και θέτουν τους εαυτούς τους έξω από τα όρια της αληθινής Εκκλησίας.
- Η μία θεία λατρεία
Μία είναι και η λατρεία της, που ενώνει το σώμα της σε όλους τους γεωγραφικούς τόπους στους οποίους, κατά τη Χάρη του Θεού, είναι εντοπισμένη. Τα ιδιαίτερα λειτουργικά έθιμα, που παρατηρούνται στις κατά τόπους εκκλησίες, δεν βλάπτουν την ενότητα της θείας λατρείας της.
Κέντρο της θείας λατρείας είναι η Θεία Λειτουργία. Εκεί αναπαρίσταται και βιώνεται όλο το λυτρωτικό έργο του Χριστού, με κεντρική στιγμή την προσφορά της αναίμακτης θυσίας του Χριστού.
- Το ένα διοικητικό πολίτευμα
Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας διατηρεί το αρχαίο συνοδικό πολίτευμα. Έχει ενιαία διοίκηση. Έχει πολίτευμα συνοδικό. Όλοι οι Επίσκοποι δηλαδή, συνέρχονται κατά περιόδους και συνεδριάζουν στα διάφορα όργανα, π.χ. Οικουμενική Σύνοδος ή Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας ή Διαρκής Σύνοδος ή Ιερά Κοινότης του Αγίου Όρους κ.ά.
«Μέσα στην Εκκλησία δεν λειτουργεί τίποτα αυτόνομα, αλλά όλα έχουν μια ενότητα και αλληλεξάρτηση. Το πολίτευμα της Εκκλησίας είναι συνοδικό και ιεραρχικό και δεν βασίζεται σε ανθρωποκεντρικές αρχές, αλλά είναι καρπός και αποτέλεσμα της αγιοπνευματικής συγκροτήσεως της Εκκλησίας, όπως φαίνεται καθαρά στον τρόπο τελέσεως της Θείας Λειτουργίας. Με αυτήν την έννοια λειτουργεί το λεγόμενο «αυτοκέφαλο» μιας Εκκλησίας, αλλά και το πρωτείο του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου».
Η ενότητα του σώματος της Εκκλησίας είναι ουσιαστικό και απαραίτητο στοιχείο γι’ αυτήν. Ο Κύριός μας στην αρχιερατική Του προσευχή ανάγει την ενότητα αυτή στην Αγία Τριάδα, παρακαλώντας τον Πατέρα Του «ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὦσιν» (να είναι όλοι ένα· καθώς εσύ, Πατέρα, είσαι ενωμένος με μένα και εγώ ενωμένος με σένα, και αυτοί, ενωμένοι με μας, να είναι ένα» (Ιωάν. 17,21).
Γιατί η Εκκλησία είναι ΑΓΙΑ;
Η Εκκλησία, ως κοινωνία Θεού και ανθρώπων, είναι Αγία. Έχει θεία προέλευση, αφού αρχή της είναι ο Τριαδικός Θεός. Κι από κει πηγάζει η αγιότητά της, όχι από τα μέλη της.
Αγία είναι η κεφαλή της, ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος «αγάπησε την εκκλησία, και παρέδωσε τον εαυτό του για χάρη της, για να την αγιάσει, για να την παραστήσει ένδοξη στο πλευρό Του, χωρίς να έχει κάποια κηλίδα ή ρυτίδα ή κάτι παρόμοιο μ’ αυτά, αλλά για να είναι αγία και χωρίς ψεγάδι» (Εφες. 5,25).
Είναι Αγία, γιατί οδηγείται από το Άγιον και Πανάγιον Πνεύμα, που την εμψυχώνει, τη ζωοποιεί και την συγκροτεί.
Η Εκκλησία γίνεται «εργαστήριο αγιασμού» δια των μυστηρίων, μέσω των οποίων παρέχει τη Θεία Χάρη και αγιάζει τα πιστά μέλη της, που αγωνίζονται να γίνουν άγιοι. Σκοπός της είναι να αγιάζει τα μέλη της, να τα οδηγεί στο φωτισμό και στη θέωση και να είναι «κοινωνοί θείας φύσεως».
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρομοιάζει την Εκκλησία με κιβωτό. Όπως σώθηκαν από τον κατακλυσμό μόνον όσοι βρίσκονταν ασφαλισμένοι μέσα στην κιβωτό του Νώε, παρόμοια και από τον κατακλυσμό της αμαρτίας και του θανάτου σώζονται μόνον όσοι βρίσκονται ασφαλισμένοι μέσα στην κιβωτό της Εκκλησίας.
Με μια διαφορά από την Κιβωτό, όμως. Εκεί λύκος μπήκε, λύκος βγήκε. Κόρακας μπήκε, κόρακας βγήκε. Φίδι δέχθηκε, φίδι παρέδωσε. Ενώ η Εκκλησία, ως άλλη κιβωτός, παίρνει λύκο θηριώδη και δίνει πρόβατο άκακο και ειρηνικό. Παίρνει φίδι δόλιο και αποδίδει άνθρωπο αγαθό. Παίρνει άνθρωπο μαύρο στην ψυχή σαν κοράκι και τον παραδίδει λευκό σαν περιστέρι. Παραλαμβάνει ανθρώπους δηλαδή που μοιάζουν με άγρια θηρία και τους μεταβάλλει, τους αγιάζει. Από αγρίους… τους κάνει αγίους!
Γιατί η Εκκλησία είναι ΚΑΘΟΛΙΚΗ;
Η Εκκλησία μας λέγεται και καθολική για τρεις λόγους:
Α. Γιατί υπάρχει και απλώνεται σε όλον τον κόσμο. Σε όλη την οικουμένη. Δεν περιορίζεται σε έναν τόπο, χρόνο ή λαό. Έχει και σκοπό να εξαπλωθεί παντού, να περιλάβει στους κόλπους της όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους και να «ενωθούν τα πάντα στον Χριστό, τα επουράνια και τα επίγεια» (Εφες. 1,10).
Β. Γιατί διαθέτει όλη την αλήθεια για τον Τριαδικό Θεό, για τον άνθρωπο και τη σωτηρία του. Και
Γ. Γιατί η ζωή που έχει είναι κοινή για όλους τους χριστιανούς, για όλα τα μέλη της.
Γιατί η ζωή της ανήκει σε όλους! Όλοι, αν θέλουν, μπορούν αν φθάσουν στη θέωση, για όλους υπάρχει ο αγιασμός, και φωτισμός…αρκεί να θέλουν και να εργαστούν γι’αυτό!
Ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος λέει ότι η Εκκλησία μας είναι καθολική, γιατί όλα τα μέλη της Εκκλησίας, όπου κι αν βρίσκονται, παντού και πάντοτε και από τους πάντες, συναντάμε την ίδια πίστη, την ίδια ομολογία, την ίδια λατρεία, την ίδια λειτουργική τάξη, συναντάμε μία «ἄμωμον ἑνότητα». Παντού υπάρχουν τα ίδια Μυστήρια και καλλιεργούνται οι ίδιες αρετές, με κοινό σκοπό τον αγιασμό και τη θέωση. «Ὅ,τι πάντοτε, πανταχοῦ καί ὑπό πάντων ἐπιστεύθη» (Βικέντιος ἐκ Λυρίνου).
Γιατί η Εκκλησία είναι ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ;
Η Εκκλησία μας είναι θεμελιωμένη στους Αποστόλους, με ακρογωνιαίο λίθο τον Ιησού Χριστό. Φυλάει απαραχάρακτη τη διδασκαλία τους.
Αποστολική λέγεται γιατί:
- Έχει την αρχή της στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.
- Γιατί θεμελιώθηκε στους Αποστόλους. Ο Χριστός τους εξέλεξε για να είναι συνεχιστές του έργου του. Πήραν από τον ίδιο την εντολή να πορευθούν σε όλα τα έθνη για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο. Να θεμελιώσουν την Εκκλησία. Τους χορήγησε το κύρος και την αυθεντία Του. Τους ενίσχυσε με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Οι Απόστολοι με τη σειρά τους χορηγούσαν και σε άλλους την ιερατική εξουσία. Χειροτόνησαν άλλους Επισκόπους ως διαδόχους τους, αυτοί άλλους κ.ο.κ. Η σειρά αυτή στη χειροτονία των Επισκόπων μαρτυρείται ιστορικά και αποτελεί την αποστολική διαδοχή, η οποία βεβαιώνει ότι υπάρχει συνέχεια της πρώτης αποστολικής Εκκλησίας, που ίδρυσε ο Κύριος.
- Είναι πατερική. Οι άγιοι Πατέρες, ως διάδοχοι των Αποστόλων, με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, συγκεφαλαίωσαν τους Όρους και τα Δόγματα για να διαφυλάξουν την πίστη ακέραιη.
- Γιατί όχι μόνο κρατεί ακίβδηλη, αλλά και κηρύσσει την πίστη και ομολογία των Αποστόλων, με τους Ποιμένες (Επισκόπους, πρεσβυτέρους και διακόνους). Γι’αυτό ο Απόστολος Παύλος μας προτρέπει: «Λοιπόν, αδελφοί, να μένετε σταθεροί, και να κρατάτε τις παραδόσεις, που διδαχθήκατε, είτε με λόγο είτε με επιστολή μας»(Β΄Θεσ. 2,15). Καθετί που δεν υπάρχει ή έρχεται σε σύγκρουση προς τη διδασκαλία αυτή δεν είναι στοιχείο γνήσιο της Εκκλησίας, είναι κακόδοξο και απορριπτέο.
Το έργο της Εκκλησίας
Μετά την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς, συνεχίζει το έργο Του η Εκκλησία.
Α. Η Εκκλησία διδάσκει την αποκάλυψη του Θεού. Ο Κύριος έδωσε αυτή την εντολή στους μαθητές Του. Να ευαγγελίζονται τον λόγο Του. Να κηρύττουν «Χριστόν ἑσταυρωμένον… Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν» (Α΄Κορινθ. 23-24). Οι άνθρωποι δέχονται την πίστη, την καλλιεργούν και τη διαδίδουν. Το Άγιο Πνεύμα φρουρεί και διαφυλάττει αυτή την πίστη. Γι’αυτό και γράφουν οι Απόστολοι στην απόφαση της Αποστολικής Συνόδου των Ιεροσολύμων «ἔδοξε γάρ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι καί ἡμῖν» (Πράξ. 15,28).
Η ζωντανή αυτή πίστη παραδόθηκε στους διαδόχους τους. Κι όταν εμφανίζονται οι διάφορες αιρετικές διδασκαλίες, διατυπώνει την αλάνθαστη αποστολική διδασκαλία με τις Οικουμενικές Συνόδους. Το Άγιον Πνεύμα εμπνέει και καθοδηγεί και επιστατεί στην διατύπωση των δογμάτων της πίστεώς μας. Έτσι οι αποφάσεις της παραμένουν για όλους τους πιστούς αλάθητες και αμετάβλητες.
Β. Η Εκκλησία ποιμαίνει τον λαό του Θεού.
Ο Χριστός ονομάζει τον εαυτό Του «καλόν ποιμένα», ο οποίος θυσιάζει τον εαυτό Του για τα λογικά Του πρόβατα. Κι αυτή την ποιμαντική εξουσία έδωσε στους Αποστόλους, οι οποίοι ποίμαναν την Εκκλησία, σύμφωνα με το παράδειγμά Του. Θυσίασαν τη ζωή τους για το όνομα του Χριστού. Κι εκείνοι μεταβίβασαν την εξουσία τους αυτή στους Επισκόπους, που ποιμαίνουν σήμερα την Εκκλησία μας.
Χωρίς Επίσκοπο δεν υπάρχει Εκκλησία. Σε κάθε εποχή οι Επίσκοποι βρίσκονται «εἰς τόπον καί τύπον Χριστοῦ»!
Σ’αυτό το υψηλό τους έργο έχουν βοηθούς τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους, αλλά και πολλούς λαϊκούς αδελφούς μας, που συντρέχουν στο βαρύ έργο τους, με τη ζωντανή παρουσία και διακονία τους μέσα στην Εκκλησία.
Γ. Η Εκκλησία αγιάζει τους πιστούς!
Με τα Μυστήρια μας η Εκκλησία παρέχει πλούσια την αγιαστική χάρη! Μέσα στην Εκκλησία αναγεννάται ο πιστός, και με τον προσωπικό του αγώνα, εναντίον της αμαρτίας, του διαβόλου και των παθών του, μεγαλώνει και αναπτύσσεται πνευματικά!
Αδελφοί,
Οι ιδιότητες της Εκκλησίας μας (μία, αγία, καθολική και αποστολική) δεν είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους. Η μια προϋποθέτει την άλλη. Η Εκκλησία δεν είναι ανθρώπινη οργάνωση ή φιλανθρωπικό σωματείο. Είναι θεανθρώπινος οργανισμός, σώμα Χριστού.
Ας είναι έντονος ο αγώνας μας να παραμένουμε ζωντανά μέλη της Εκκλησίας. Να βιώνουμε την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, την ενότητα, την αγιότητα, την καθολικότητα και την αποστολικότητά της όχι εγκεφαλικά, μα πνευματικά!
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 1η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 2η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 3η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 4η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 5η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 6η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 7η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 8η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 10η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 11η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 12η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 13η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 14η Συνάντηση
Ορθόδοξη Κατήχηση»: 15η Συνάντηση
