Το πέρασμα από την αρχαϊκή στην κλασική εποχή, η Μεγάλη Ελλάδα, η Αθήνα του Σόλωνα και του Κλεισθένη, και η εκκίνηση των Περσών εναντίον της Ελλάδας.
Συνεχίστηκε την Τρίτη 24 Νοεμβρίου, η σειρά διαλέξεων που πραγματοποιεί ο Εικαστικός και Συγγραφέας κ. Βαγγέλης Παππάς, με γενικό τίτλο «Γνωρίζω την Ελληνική μου ταυτότητα», στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», και θα ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2021, καλύπτοντας όλη την χρονική περίοδο της επετείου των 200 χρόνων από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Η διάλεξη που αφορούσε στο τρίτο μέρος από το αφιέρωμα στην «Ελληνική αρχαιότητα», πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, χωρίς την συμμετοχή ακροατηρίου και μεταδόθηκε ζωντανά από το διαδίκτυο, μέσα από το κανάλι του «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» στο YouTube.
Βασικά θέματα της διάλεξης ήταν το πέρασμα από την αρχαϊκή στην κλασική εποχή, η Μεγάλη Ελλάδα, η Αθήνα του Σόλωνα και του Κλεισθένη, και η εκκίνηση των Περσών εναντίον της Ελλάδας.
Ο δεύτερος ελληνικός αποικισμός, υπήρξε ένα πολύ μεγάλης σημασίας γεγονός, ένα ορόσημο της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μας, διότι επέδρασε σε ολόκληρη τη μεσογειακή λεκάνη και τον Εύξεινο Πόντο.
Έπαιξε έναν οικονομικό ρόλο, λόγω του εμπορίου, κοινωνικό ρόλο, γιατί άλλαξε πολλά πράγματα στην ευρύτερη ελληνική κοινωνία και πολιτιστικό ρόλο.
Αυτή η εξάπλωση των Ελλήνων ξεκίνησε τον 8ο αιώνα, συνεχίστηκε τον 7ο αιώνα και εξελίχθηκε και τον 6οαιώνα π.Χ. 300 χρόνια οι Έλληνες έφευγαν από τον τόπο τους και έχτιζαν πόλεις αλλού. Υπήρξε μια ηθελημένη και οργανωμένη επιχείρηση.
Και αυτό, γιατί παρατηρείται καταρχήν μία δημογραφική αύξηση, σε συνδυασμό και με την ανάγκη του Έλληνα να ανακαλύψει νέες πατρίδες και να ριζώσει σε αυτές.
Παράλληλα θέλησαν να αξιοποιήσουν εύφορα εδάφη για εμπορικούς σκοπούς, δημιουργώντας σταθμούς. Οι σταθμοί έγιναν πόλεις και αρχίζει να αναπτύσσεται το εμπόριο σε έναν πολύ έντονο βαθμό.
Φεύγοντας αυτοί οι άνθρωποι, έπαιρναν χώμα από την πατρίδα τους και την ιερή άσβεστη φλόγα της πόλεως και ξεκινούσαν να βρουν την αποικία, την περιοχή που θα έκαναν τη νέα πόλη, σύμφωνα με τον χρησμό του Μαντείου των Δελφών.
Όταν έφταναν στον προορισμό τους, θέλανε να είναι το σημείο που θα τους θυμίζει την πατρίδα τους και να είναι έτσι ακριβώς φτιαγμένο που να μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο, ακόμα και να του δώσουν και το όνομα της πατρίδας.
Πολλές αποικίες έγιναν πολύ ισχυρές, ίσως και ισχυρότερες από τις μητροπόλεις τους. Η Μεσόγειος είχε γίνει στην πραγματικότητα, μια ελληνική λίμνη.
Το κεντρικό σημείο μίας πόλης, είτε πρόκειται για μητρόπολη, είτε για αποικία της, σε όλη την μεσογειακή λεκάνη και τον Εύξεινο Πόντο, είναι η αγορά και ο ναός. Δηλαδή η οικονομική και θρησκευτική τους ζωή.
Οι Έλληνες δίχως την πατρώα θρησκεία τους ένιωθαν ξεκομμένοι από τον ελληνικό τρόπο ζωής. Ο ναός στον ελληνικό κόσμο, είναι μάλλον ένα γλυπτικό γεγονός, παρά ένα αποκλειστικά λειτουργικό γεγονός. Γιατί μέσα στο ναό δεν έμπαινε κανένας, για λατρευτικούς σκοπούς. Ο ναός ανήκε στον θεό που ήταν αφιερωμένος.
Οι αρχαίοι Έλληνες κοσμούσαν πάρα πολύ το ναό εξωτερικά και όλες οι τελετουργίες γίνονταν εξωτερικά, όπου ήταν και ο βωμός.
Μιλώντας για την ζωή της Αρχαίας Αθήνας, ο κ. Παππάς ξεκίνησε την αφήγηση του με ένα πραξικόπημα που έγινε το 632 π.Χ. Η Αθήνα ήταν τότε μία παρηκμασμένη πόλη.
Οι πλούσιοι καταπίεζαν τους φτωχούς, οι ευγενείς κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος της γης, οι φτωχοί αγρότες αν δεν μπορούσαν να πληρώσουν τους φόρους στους ευγενείς, γίνονταν σκλάβοι σε αυτούς, η πόλη είχε μετατραπεί σε ένα πεδίο αναρχίας με εξεγέρσεις, ληστείες, φόνους.
Κάλεσαν τότε ένα νομοθέτη, τον σοφό Δράκοντα. Έθεσε νόμους αλλά δεν περιόρισε το κακό, γιατί οι νόμοι του ήταν πάρα πολύ σκληροί.
Όταν η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο, ένας ολυμπιονίκης Αθηναίος, ο Κύλωνας, αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Έκανε πραξικόπημα, αλλά απέτυχε.
Το 594 π.Χ. οι Αθηναίοι ζητούν από τον Σόλωνα, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, να βάλει μια τάξη. Εκείνος θέσπισε την σεισάχθεια, δηλαδή την απαλλαγή από τα χρέη, δίνει πίσω στους αγρότες τα κτήματα που τους είχαν αρπάξει οι ευγενείς, ελευθερώνει όσους αναγκάστηκαν να γίνουν δούλοι των πλουσίων και απαγόρευσε τον δανεισμό με ενέχυρο το σώμα του δανειζόμενου.
Καθιερώνει ακόμη, ανώτατο όριο κτηματικής περιουσίας για τους πλούσιους, χώρισε τους Αθηναίους σε 4 οικονομικές ομάδες, έτσι ώστε κάθε ομάδα να πληρώνει και τον ανάλογο φόρο.
Έδωσε τέλος σε όλους τους Αθηναίους πολιτικά δικαιώματα, να εκλέγονται και να εκλέγουν και ίδρυσε ένα βουλευτικό σώμα, την βουλή των 400, η οποία ετοίμαζε τα ψηφίσματα για να πάνε στην εκκλησία του δήμου και να αποφασίσουν οι πολίτες.
Έτσι ο Σόλων θεωρείται ο πρώτος σπουδαίος νομοθέτης της ανθρωπότητας, ο πατέρας του αττικού δικαίου και ο θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας.
Η πόλη από εδώ και στο εξής, θα γίνει η δοξασμένη Αθήνα που θα λάμψει σε όλη την ανθρωπότητα.
Το μεγάλο επίτευγμα του Σόλωνα, όπως τόνισε ο κ. Παππάς, είναι το δικαστήριο της Ηλιαίας. Ήταν ένα δικαστήριο ενόρκων το οποίο δίκαζε τα πάντα, εκτός από φόνους και ιεροσυλίες, τις οποίες αναλάμβανε ο Άρειος Πάγος.
Την Ηλιαία αποτελούσαν 6.000 δικαστές, οι οποίοι κληρώνονταν μεταξύ των ελεύθερων πολιτών. Κάθε δίκη απαρτίζονταν από 500 δικαστές που κληρώνονταν το πρωί και έπρεπε να εκδώσουν απόφαση το απόγευμα, πριν δύσει ο ήλιος.
Όταν έφυγε ο Σόλωνας από την Αθήνα, θα ανέβει στην εξουσία ο Πεισίστρατος και η πόλη θα έχει τυραννία.
Ο άνθρωπος που θεμελίωσε την δημοκρατία στην πιο τέλεια μορφή της, μετά τον Σόλωνα, είναι ο Κλεισθένης το 507 π.Χ.
Η δημοκρατία του Κλεισθένη ήταν μόλις 17 ετών, που μόλις είχε αρχίσει να αυτορυθμίζεται, όταν συνάντησε τον δεσποτισμό της ανατολής και ξεκίνησαν οι Περσικοί πόλεμοι.
Η επερχόμενη σύγκρουση των απειροελάχιστων Ελλήνων και των πολυάριθμων Περσών, είναι η σύγκρουση δύο διαφορετικών κόσμων και πολιτισμών.
Από τη μία είναι η ελευθερία και από την άλλη είναι ο σκοταδισμός του δεσποτισμού. Η δημοκρατία που μόλις γεννήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο, η ισονομία, ισοκρατία και ισηγορία των Ελλήνων, απέναντι στον λόγο του ενός. Η φιλοσοφία, η επιστήμη, το κριτικό πνεύμα των Ελλήνων, απέναντι στην σιωπή που επέβαλλε ο ανώτερος άρχοντας.
«ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει 2020»: Βαγγέλης Παππάς «Γνωρίζω την ελληνική μου ταυτότητα» (1)
