Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν απλώς ένας μεγάλος συνθέτης της Ελλάδας. Υπήρξε ένα παγκόσμιο φαινόμενο, μια μορφή που ξεπέρασε τα όρια της μουσικής και άγγιξε την ανθρώπινη ύπαρξη, ενσαρκώνοντας την ιστορία, την ποίηση, τον πόνο και την ελπίδα ενός λαού. Κάθε μελωδία του κουβαλά την ψυχή της Ελλάδας, τη μνήμη και την ελπίδα.
Μουσική εκδήλωση αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, πραγματοποίησε η Μικτή Χορωδία του Δήμου Ηρακλείου Αττικής, την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…».
Την ευθύνη της διδασκαλίας, διεύθυνσης και χορωδιακής επεξεργασίας είχε η Μαέστρος Μαρία Κάτσαρη. Την Χορωδία συνόδευσαν στην Κιθάρα ο Λευτέρης Συμιανάκης, στο Μπουζούκι ο Λάμπρος Πανταζόπουλος, στο Πιάνο η Μαρία Κάτσαρη και στην Αφήγηση και το Τραγούδι ο Δημήτρης Τσούνης.
Ο Μίκης Θεοδωράκης αποτελεί μία από τις σημαντικότερες και πιο πολυσυζητημένες προσωπικότητες της νεότερης Ελλάδας. Συνθέτης, πολιτικός και συγγραφέας, υπήρξε η φωνή μιας ολόκληρης εποχής, ενσαρκώνοντας τον ρυθμό μιας χώρας που αγωνιζόταν να σταθεί όρθια ανάμεσα σε διχασμούς, καταστροφές και ελπίδες. Η μουσική του γράφτηκε για να αφυπνίσει, να ενώσει και να θυμίσει στους ανθρώπους τη σημασία της ελπίδας και της ελευθερίας.
Η επαφή του με την ελληνική λαϊκή και βυζαντινή μουσική καθόρισε την καλλιτεχνική του εξέλιξη. Από μικρή ηλικία έδειξε έφεση στη μουσική, γράφοντας μελωδίες πριν ακόμα μάθει σωστά μουσική γραφή, και συνέθεσε το πρώτο του τραγούδι σε ηλικία μόλις 12 ετών.
Ο Θεοδωράκης ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του στο Ωδείο Πατρών και αργότερα συνέχισε στο Ωδείο Αθηνών δίπλα στον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Οι πρώτες του συνθέσεις βασίστηκαν σε στίχους κορυφαίων Ελλήνων ποιητών, όπως ο Σολωμός, ο Παλαμάς, ο Δροσίνης και ο Βαλαωρίτης. Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα ήταν οι ψαλμωδίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, στις οποίες συμμετείχε ως ψάλτης.
Πίστευε βαθιά ότι η μουσική ανήκει σε όλους και ήθελε να ενώσει την υψηλή τέχνη με τη λαϊκή ψυχή. Μελοποίησε σπουδαίους Έλληνες ποιητές, μετατρέποντας την ποίηση σε τραγούδι που μπορούσε να τραγουδηθεί από όλους. Έτσι γεννήθηκε το έντεχνο λαϊκό τραγούδι, ένα νέο μουσικό είδος που έδωσε φωνή στον λαό χωρίς να θυσιάσει την πνευματική του αξία.
Το έργο «Επιτάφιος» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, το 1958, αποτέλεσε σταθμό, καθώς για πρώτη φορά ο λόγος ενός μεγάλου ποιητή ντύθηκε με λαϊκή μουσική και έγινε κτήμα κάθε Έλληνα. Ακολούθησαν εμβληματικά έργα όπως το «Άξιον Εστί» του Ελύτη, το «Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού», η «Ρωμιοσύνη», το «Mauthausen», η «Κατάσταση Πολιορκίας» και δεκάδες κύκλοι τραγουδιών που σημάδεψαν ολόκληρες δεκαετίες.
Μετά τον εμφύλιο, γνώρισε εξορία και διώξεις, αλλά η μουσική του παρέμεινε το μέσο με το οποίο εξέφραζε τα βαθύτερα αισθήματα του ελληνικού λαού: πόνο, αγώνα, ελπίδα, αξιοπρέπεια. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 σπούδασε στο Παρίσι, όπου δημιούργησε συμφωνικά έργα, μπαλέτα και μουσική για ταινίες, αποκτώντας διεθνή αναγνώριση. Δεν απομακρύνθηκε όμως ποτέ από τις ρίζες του ελληνικού λαϊκού ήχου.
Τη δεκαετία του 1960, ο Θεοδωράκης συνδύασε τη λόγια μουσική με το λαϊκό τραγούδι, μελοποιώντας κορυφαίους Έλληνες ποιητές όπως ο Ρίτσος, ο Ελύτης και ο Σεφέρης. Η μουσική του για την ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» το 1964, με το θρυλικό συρτάκι, έγινε το πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό μουσικό θέμα στον κόσμο. Μέσα από αυτό εξέφρασε τη ψυχή του Έλληνα που ξέρει να σηκώνεται μετά από κάθε πτώση.
Συνέθεσε μουσική για πολλές ταινίες και θεατρικά έργα, συνεργάστηκε με μεγάλες ορχήστρες και καλλιτέχνες, και τα έργα του παρουσιάστηκαν σε όλες τις ηπείρους. Η μουσική του έγινε μήνυμα ειρήνης, ελευθερίας και πανανθρώπινης αξιοπρέπειας. Έγραψε μουσική για ταινίες όπως η «Φαίδρα» και συνεργάστηκε με διεθνείς σκηνοθέτες, κερδίζοντας σημαντικά βραβεία.
Ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε πάνω από 1000 έργα που καλύπτουν κάθε μορφή μουσικής: λαϊκό τραγούδι, συμφωνική μουσική, χορωδιακά, ορατόρια, όπερες και κινηματογραφική μουσική. Το έργο του χαρακτηρίζεται από βαθύ ανθρωπισμό, λυρικότητα και μια σταθερή πίστη στην ελευθερία και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, σε ηλικία 96 ετών, αφήνοντας πίσω του μια τεράστια κληρονομιά: εκατοντάδες έργα, συμφωνίες, ορατόρια, τραγούδια και ύμνους που συνεχίζουν να εμπνέουν. Πάνω απ’ όλα, άφησε ένα παράδειγμα ζωής και τη βεβαιότητα ότι η μουσική μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, να τον θεραπεύσει, να τον ενώσει, να τον φωτίσει.
Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν απλώς ένας μεγάλος συνθέτης της Ελλάδας. Υπήρξε ένα παγκόσμιο φαινόμενο, μια μορφή που ξεπέρασε τα όρια της μουσικής και άγγιξε την ανθρώπινη ύπαρξη, ενσαρκώνοντας την ιστορία, την ποίηση, τον πόνο και την ελπίδα ενός λαού. Κάθε μελωδία του κουβαλά την ψυχή της Ελλάδας, τη μνήμη και την ελπίδα. Η μουσική του, γεννημένη από την καρδιά και τον αγώνα, παραμένει φως που δεν σβήνει ποτέ.
