Με θέμα την «Παιδαγωγική κατά τον Γέροντα Πορφύριο» συζήτησαν στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» ο Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Τσιμούρης, Θεολόγος και ο Ομ. Καθηγητής της Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γεώργιος Κρουσταλλάκης.
Στην εισαγωγή τού θέματος, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενορία εν δράσει…», ο π. Βασίλειος σημείωσε το πόσο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε την αλήθεια του μεγαλείου της υπάρξεώς μας.
Στη συνέχεια ο κ. Κρουσταλλάκης τοποθέτησε τον Γέροντα Πορφύριο στην «παράδοση των Φιλοκαλικών Πατέρων», τονίζοντας πως γέροντες σαν και αυτόν «ψάχνουν τον άνθρωπο και βλέπουν στα βάθη της υπάρξεώς του. Τον βοηθούν στην Πνευματική ζωή, στην πορεία καθώς ανεβαίνει προς τον ουρανό».
«Ήταν σοφός παρόλο που δεν είχε ακαδημαϊκές γνώσεις» ανέφερε, συμπληρώνοντας πως «είχε κάνει σπουδές βαθύτατες στο θέμα του ασκητικού βίου».
Τον χαρακτήρισε παιδαγωγό με άρτια προσωπικότητα και χαρίσματα όπως η ταπείνωση και «η τρελή αγάπη του Θεού», χωρίς προϋποθέσεις και όρια προς τον άνθρωπο, υπογραμμίζοντας πως η εποχή που έδρασε ήταν η κατάλληλη, γιατί αντιμετώπισε την «παθολογική εσωστρέφεια»
Ανέφερε ότι ο Γέροντας Πορφύριος ασχολήθηκε με τους ανθρώπους της πονεμένης ζωής, της απόγνωσης αλλά και της ελπίδας, μιλώντας έτσι για την ποιμαντική του πόνου που ανέπτυξε, αλλά και για την σημαντική συμβολή του στην νοσηλευτική, αφού συμβούλευε εθελόντριες που διακονούσαν σε νοσοκομεία της Αθήνας.
Σημείωσε ότι εκτός από απλούς ανθρώπους βοηθούσε και μεγάλα ακαδημαϊκά αναστήματα, ενώ αναφερόμενος στα χαρίσματα του Γέροντα τόνισε ότι είχε «χαρισματική πολυμέρεια» και «συστοιχία χαρισμάτων», όπου του δίδονταν από το Άγιο Πνεύμα.
Μίλησε για την διόραση, την προόραση και την κατανόηση των γλωσσών, από τον γέροντα, υπογραμμίζοντας πως «έκρυβε το χάρισμα, αλλά το παρουσίαζε εκεί που έπρεπε να ευεργετήσει και να μαλακώσει την ψυχή που ήταν κλειστή».
Σε άλλο σημείο της συζήτησης ο κ. Κρουσταλλάκης, αναφέροντας ότι το χάρισμα της προόρασης είναι η δυνατότητα που δίνει ο Θεός να παραθεωρούμε το χρόνο και να ζούμε και στο παρελθόν και στο μέλλον. «Ζούσε την οποιαδήποτε στιγμή στο παρελθόν, στο παρών και στο μέλλον», είπε χαρακτηριστικά.
Τόσο ο π.Βασίλειος όσο και ο κ. Κρουσταλλάκης διηγήθηκαν προσωπικές τους εμπειρίες με τον Γέροντα, οι οποίες δίδασκαν την ταπείνωση
Ο κ. Κρουσταλλάκης σημείωσε πως «ο Γέροντας είχε την μόρφωση του Αγίου Πνεύματος» εξηγώντας πως παρότι ήταν της Β΄ τάξης του Δημοτικού, είχε μεγάλη γνώση, η οποία οφειλόταν στην «παιδαγωγική του Αγίου Πνεύματος».
Επεσήμανε ότι στην παιδαγωγική δεν προέχει ο λόγος αλλά το βίωμα και τόνισε ότι «ζώντας κοντά στον Γέροντα, βίωνες την τρυφερότητα, την προστασία, τη συγνώμη, τη θεραπεία…».
«Η παιδαγωγική του είναι ανώτερη από την παιδαγωγική των Ακαδημαϊκών» υπογράμμισε στη συνέχεια, εξηγώντας ότι «έχει φοβερή ανθρωπολογία» και βλέπει τον άνθρωπο ως ολότητα, ενώ τόνισε πως ο Γέροντας δεν στάθηκε στην μόρφωση τού δημοτικού, αλλά όντας αυτοδίδακτος, μιλούσε σαν λόγιος, ενώ μελετούσε πολύ Γραμματική και Συντακτικό.
Αναφερόμενος στον πόνο, σημείωσε ότι «έκανε διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία» συμπληρώνοντας πως έβλεπε τον πόνο της ψυχής από την αμαρτία, τον πόνο από φυσικά αίτια και τον πόνο της παιδείας.
«Ο Γέροντας με τα απλά γράμματα είχε τη σοφία του διδασκάλου» ανέφερε ο κ. Κρουσταλλάκης, ενώ ο π.Βασίλειος τόνισε πως η κύρια συμβουλή που έδινε στους γονείς ήταν η αγάπη.
Το φυσικό παιδευτήριο για το Γέροντα είναι η οικογένεια, γι αυτό ο ίδιος επέμενε στο να μην κάνουν λάθη οι γονείς. Τόνιζε ότι τα πρότυπα του παιδιού είναι αρχικά οι γονείς και μετέπειτα οι δάσκαλοι και από εκεί το παιδί περιμένει να δει συμφωνία λόγων και πράξεων.
Κάνοντας λόγο για την σημασία του παραδείγματος ο κ. Κρουσταλλάκης ανέφερε ότι ο Γέροντας τόνιζε: «Μακάριοι οι γονείς που δεν χρησιμοποιούν την λέξη ‘’μη’’ στα παιδιά τους, αλλά τα φρενάρουν από το κακό με την Αγία τους ζωή» και ότι «Οι γονείς πρέπει να δοθούν στην αγάπη του παιδιού».
Στη συνέχεια ο κ. Κρουσταλλάκης τόνισε πως ο Γέροντας Πορφύριος έλεγε στους γονείς ότι τα παιδιά δεν τα σώζουν ούτε οι συμβουλές ούτε η πειθαρχία, ούτε η αυστηρότητα αλλά ο αγώνας των γονέων για αγιασμό.
Χαρακτήρισε τον Γέροντα «μοντέρνο παιδαγωγό», υπογραμμίζοντας ότι έδινε ιδιαίτερη σημασία στην περίοδο της κυήσεως του παιδιού και έλεγε ότι η αγωγή του ξεκινάει από την ώρα της συλλήψεως.
Στη συνέχεια η συζήτηση περιστράφηκε στη σύγχρονη διαπαιδαγώγηση των παιδιών από τους γονείς. Τα μέσα που ο Γέροντας προτείνει για τη σωστή διαπαιδαγώγηση είναι η προσευχή, η διάκριση, η γαλήνη, η σιωπή και «ο μη λεκτικός κώδικας του σώματος που αγαπάμε αλλά δεν ξέρουμε να τον χρησιμοποιήσουμε».
Για τον Γέροντα Πορφύριο «τα λόγια χτυπάνε την καρδιά, ενώ οι προσευχή ακουμπάει την καρδιά», σημείωσε ο κ. Κρουσταλλάκης, υπογραμμίζοντας πως προέτρεπε τους γονείς όταν κοιμούνται τα παιδιά, να προσεύχονται δίπλα τους και όταν τα συμβουλεύουν να κάνουν την ευχή και να κοιτάνε το μέρος της καρδιάς.
Ο κ. Κρουσταλλάκης ανέφερε πως ο Γέροντας έχει σπουδαίες παιδαγωγικές αρχές και ανέλυσε τη σχέση του με τους νέους, υπογραμμίζοντας πως πάντα έλεγε ότι δεν πρέπει να απορρίπτουμε κανέναν εξαιτίας της εμφάνισής του, προτρέποντάς μας να τους βλέπουμε όλους ως Αγίους.
Όσον αφορά στα λάθη που διαπράττουν οι γονείς, ο κ. Κρουσταλλάκης τόνισε πως ο Γέροντας υποστήριζε πως δεν πρέπει να είναι υπερπροστατευτικοί, αυταρχικοί οδηγώντας σε λάθη, τυπολάτρες που δεν γεύτηκαν ποτέ τη χαρά του Χριστού, νευρωτικοί που δεν μπόρεσαν να πετύχουν το δικό τους όνειρο και πιέζουν τα παιδιά του προς αυτό και συμπλήρωσε πως οι γονείς δεν πρέπει να κάνουν χρήση της παιδαγωγικής των επαίνων, αλλά της ταπείνωσης και της απλότητας.
Στη συνέχεια αναφερόμενος στους δασκάλους υπογράμμισε ότι ο μακαριστός Γέροντας αγαπούσε τους εκπαιδευτικούς γιατί ήξερε ότι επιτελούν υπεύθυνο έργο, δίνοντας παράλληλα μεγάλη σημασία στο παράδειγμά τους.
Μιλώντας για την διδασκαλία του Γέροντα όσον αφορά το περιβάλλον τόνισε ότι τα φυτά, τα λουλούδια κλπ. «είναι οι μικρές δροσοσταλίδες του Θεού». Ο γέροντας έλεγε ότι τα φυτά, μάς καταλαβαίνουν και θα έπρεπε να τα προσέχουμε. «Η φύση είναι το μυστικό Ευαγγέλιο», τόνιζε πάντα. «Αγαπούσε τη φύση και ζούσε με τη φύση», συμπλήρωσε ο κ. Κρουσταλλάκης.
Τέλος ο κ. Κρουσταλλάκης υπογράμμισε πως ο πόνος έχει μια δυναμική που εκτοξεύει την ψυχή σου προς τον Κύριο και μιλώντας για παιδαγωγικά μέσα του Γέροντα που αφορούσαν την αντιμετώπιση κατάθλιψης, ως σημαντικότερα ανέφερε την υπακοή, την προσευχή, την ταπείνωση, τη συμμετοχή στη Θεία Λατρεία, τη συχνή Θεία Κοινωνία, χωρίς, όπως τόνισαν και οι δύο συζητητές, ο Γέροντας να αποκλείει τους γιατρούς.
