Καθηλωμένοι στην οθόνη και χωρίς να βρούμε 10 λεπτά αυτοσυγκέντρωσης, απεμπολούμε ακόμη και την αμαρτία μας, τα λάθη μας. Το βιβλίο, μας προσγειώνει να βρούμε λίγη ώρα να διαβάσουμε μια παράγραφο και να βρούμε την ισορροπία μας.
Μία ακόμη εκδήλωση στο πλαίσιο της σειράς «Ελεύθεροι διάλογοι», του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου.
Συμμετείχαν διαδικτυακά, ο Αρχιμανδρίτης π. Καλλίνικος Μαυρολέων, Συνταξιούχος Δάσκαλος Θεολόγος – Ηγούμενος της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Γεωργίου Βασσών Καρπάθου και ο κ. Δημήτρης Γκαλημανάς, Θεολόγος Καθηγητής – Υπεύθυνος του Βιβλιοπωλείου «Παρουσία» Πειραιά, σε μία συζήτηση με θέμα «Οθόνη και Βιβλίο».
Η συνάντηση, μεταδόθηκε ζωντανά από το διαδίκτυο, μέσα από το κανάλι του «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» στο YouTube.
Και τα δύο αντικείμενα της συζήτησης, χαρακτηρίστηκαν από τους δύο συνομιλητές, ως σημαντικά στοιχεία στη ζωή μας, που μας προσφέρουν και χρήσιμα και άχρηστα πράγματα, ωφέλιμα και επιβλαβή. Και τα δύο μπορούν να γίνουν ψυχής αγωγή ή και ψυχής βλάβη.
Τα παιδιά στην εποχή μας είναι κολλημένα σε κάθε είδους οθόνη και είναι εν πολλοίς εξαρτημένα, παρατήρησαν ως πρώτο συμπέρασμα. Και δεν είναι μόνο η γενιά των παιδιών, αλλά και η γενιά των μεγάλων.
«Μετακατοχικά υπήρχε η αντίληψη για την ιερότητα του βιβλίου, αλλά όταν άρχισε να μπαίνει στη ζωή μας καταρχήν η τηλεόραση, απορρόφησε πολλές συνήθειες του ανθρώπου.
Και όλες αυτές οι απορροφημένες συνήθειες μεταφέρθηκαν στις οθόνες των προσωπικών υπολογιστών και των κινητών.
Δυστυχώς χάθηκε η τελετουργία και η ιερότητα της αυτοσυγκέντρωσης. Το βιβλίο ίσως παίζει τα τελευταία του χαρτιά, αλλά πάντοτε ήταν λίγοι οι αναγνώστες.»
Αυτή η ιερότητα και η μαγεία που προσφέρει η αυτοσυγκέντρωση και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της φαντασίας, θα πρέπει πια να μεταφερθεί σε αυτούς που είναι καλωδιωμένοι σε μία οθόνη.
Πρέπει να γίνει κατανοητή η διαφορά του βιβλίου στον τόπο μας, από το βιβλίο σε άλλα μέρη, τόνισαν.
Στην δική μας κουλτούρα και παράδοση, ειδικά στη θεολογική αναζήτηση, το βιβλίο ερχόταν να συμπληρώσει την ήδη προϋπάρχουσα σχέση ζωής που υπήρχε στην καθημερινότητα.
Ακόμα και στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όταν μάθαιναν τα παιδιά να διαβάζουν μέσα από τα ιερά βιβλία, όπως το Ψαλτήρι και η Παρακλητική, προϋπήρχε το δεδομένο της σχέσης μέσα από την κοινότητα και την ιερότητα της.
«Τα παιδιά συμπλήρωναν και άνοιγαν τους ορίζοντες τους μέσα από αυτά τα βιβλία, μάθαιναν να διαβάζουν και αν υπήρχε η δυνατότητα από την οικογένεια τους, να τους στείλει στην Ευρώπη, αυτά τα παιδιά, σαν λόγιοι πιά, ήταν πιο γραμματισμένοι από ανθρώπους ήδη υπάρχοντες στην Ευρώπη. Τα γράμματα ήταν ένα ιερό συμπλήρωμα ολοκλήρωσης του χαρακτήρα του ανθρώπου.»
Στις πιο σύγχρονες κοινωνίες, όταν αρχίζει και καλπάζει η τεχνολογία, σε μια λογική απορρόφησης του όλου ανθρώπου, ειδωλοποιήθηκε η εικόνα του. Κι έτσι αυξήθηκε ο εγωισμός του και υποβαθμίστηκαν και ατόνησαν όλες οι υπόλοιπες αισθήσεις του.
Με αυτά τα δεδομένα ο άνθρωπος έχασε την αυτοσυγκέντρωση του τις τελευταίες δεκαετίες και υποτάχθηκε στη λογική της οθόνης.
Μπορούμε να ξαναβρούμε την ιερότητα του βιβλίου, είπαν οι δύο συνομιλητές. Την έχουν κρατήσει πολλοί άνθρωποι και όλοι μας θυμόμαστε με μεγάλη νοσταλγία, ανθρώπους οι οποίοι μας έμαθαν να αναπτύσσουμε την κριτική μας σκέψη και τον εσωτερικό μας κόσμο, διαβάζοντας μια παράγραφο πολύ συγκινητική, που αυτή μπορεί να ήταν όλος ο προορισμός και όλος ο στόχος της ζωής μας.
Στην οθόνη θα πάρουμε την πληροφορία μας και θα την επεξεργαστούμε για να γίνει γνώση, εάν το θέλουμε. Δυστυχώς όμως, έχουμε απεμπολήσει αυτήν την μεταγενέστερη συνήθεια και θεωρούμε πως ότι υπάρχει στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή μας, το κατέχουμε.
Ενώ οι παλαιότεροι δάσκαλοι προσπαθούσαν να μάθουν πράγματα στα παιδιά, προκειμένου κάποια στιγμή, με την εμπειρία της ζωής, αυτά τα παιδιά να βρουν την ισορροπία τους και να αποκτήσουν ένα μερίδιο σοφίας.
Η ζωή μας παίρνει νόημα από αυτά που πιάνουν οι αισθήσεις μας, από αυτά που αγγίζουμε, από αυτά που βλέπουμε, παρατήρησαν. Καθηλωμένοι στην οθόνη και χωρίς να βρούμε 10 λεπτά αυτοσυγκέντρωσης, απεμπολούμε ακόμη και την αμαρτία μας, τα λάθη μας.
«Ο τρόπος ζωής που ερχόταν να στεγάσει την μετέπειτα ωριμότητα μας και να μας οδηγήσει στη σοφία, αυτή η κοινή ζωή των σχέσεων, έχει αρχίσει να ξηλώνεται.
Οι οικογένειες, οι φιλίες, οι συγγένειες, οι συνεργασίες, έχουν αρχίσει να ξηλώνονται, μπαίνοντας σε μία επιλογή μιας νοοτροπίας, που τα παιδιά την λένε «παρτάκια».
Το βιβλίο, μας προσγειώνει να βρούμε λίγη ώρα να διαβάσουμε μια παράγραφο και να βρούμε την ισορροπία μας. Το ζητούμενο είναι οι λιγοστοί αναγνώστες, πως θα μεταφέρουν τη νοσταλγία τους, και με υπομονή, να την κάνουν μετοχή και στους υπολοίπους, με ελευθερία και προβληματισμό.»
