Κάποτε τα εθνικά θέματα εθεωρούντο ταμπού για την εθνική εξωτερική πολιτική. Και τώρα φτάσαμε στο σημείο να αντιμετωπίζονται από κουτσομπολίστικα έως και ενημερο – διασκεδαστικά.
Στο “Ενοριακό Αρχονταρίκι” του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, πραγματοποιήθηκε μια ιδιαίτερα σημαντική εκδήλωση με το επίκαιρο θέμα «Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Εθνικά Θέματα», την Δευτέρα 19 Μαρτίου.
Στη συζήτηση συμμετείχαν έμπειροι συνομιλητές και βετεράνοι της δημοσιογραφίας, όπως ο κ. Δημήτρης Κωνσταντάρας, τ. Βουλευτής και Δημοσιογράφος, ο κ. Παντελής Ξανθίδης, Δημοσιογράφος και Διευθυντής του typospeiraiws.gr και ο κ. Δημήτρης Καπράνος, Δημοσιογράφος – Συγγραφέας
Η εκδήλωση, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος με τον τίτλο «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ 2018», που διοργανώνει ο Ναός για 20η χρονιά.
Δημήτρης Κωνσταντάρας
Ο κ. Κωνσταντάρας έκανε μια ιστορική αναφορά της δημοσιογραφικής ιστορίας των τελευταίων δεκαετιών, περιγράφοντας τις αλλαγές που πρόεκυψαν στην παραδοσιακή δημοσιογραφία, κυρίως στα έντυπα ΜΜΕ, με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Οι δημοσιογράφοι παλαιάς κοπής, όπως είπε χαρακτηριστικά, έπρεπε να προσαρμοστούν. Όσοι δεν προσαρμόζονταν, άρχισαν να μένουν άνεργοι. Και οι εφημερίδες, κατέφυγαν στα πάσης φύσεως «δώρα», τις προσφορές, μέχρι διαμερίσματα, για να δελεάσουν τους αναγνώστες τους που τις έβλεπαν πια σαν μπαγιάτικες.
«Δουλεύοντας σε όλων των ειδών τα Μ.Μ.Ε. προσαρμόστηκα για να επιβιώσω. Πέταξα τη γραφομηχανή και πήρα υπολογιστή, σταμάτησα να υπολογίζω «με το μάτι» τις γωνίες, έμαθα να χειρίζομαι κάμερα και βίντεο, ξέχασα τον όρο «καλώδιο» και τον αντικατέστησα με οπτική ίνα, έμαθα την επιστήμη της ασύρματης επικοινωνίας κι άρχισα να «φορτώνω» τα αρχεία μου σε ένα μικροσκοπικό μαραφέτι που το κουβαλούσα στην τσέπη μου και αχρήστεψα τους δίσκους μου των 33 στροφών, βάζοντας μουσική στις εκπομπές μου από μιαν άυλη μνήμη γεμάτη playlists.
Και τότε, μέσα της δεκαετίας του ’90, ένοιωσα αυτόματα, καταλυτικά, αποκαλυπτικά το προσωπικό μου Big Bang. Είδα τις εφημερίδες και τα περιοδικά να περιθωριοποιούνται, τα ραδιόφωνα να γίνονται βαρετά τζουκ μποξ (πλην εξαιρέσεων πάντα) τα τηλεοπτικά κανάλια να αντικαθιστούν το λόγο με την ασύρματα μεταδιδόμενη εικόνα, την είδηση να γίνεται ένα ακόμη τεχνολογικό προϊόν.»
Αυτό που αποτελούσε πάντα το μεγάλο ουσιαστικό, ποιοτικό και οικονομικό πρόβλημα των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, η άμεση προσβασιμότητα στο αρχειακό υλικό, η αστραπιαία, ζωντανή μετάδοση εικόνας και ήχου, το γραφίστικο «στήσιμο» ενός εντύπου, η αργή και δυσκολόχρηστη αναπαραγωγή υλικού έπαψε να υπάρχει.
Προγράμματα γραφικών επιλογών, χιλιάδες προεπιλεγμένες και έτοιμες προς χρήση λύσεις, πρόσβαση στην πολυδιάστατη πληροφορία με το πάτημα ενός κουμπιού, πανέξυπνες μικροσυσκευές που σου ευκολύνουν τη ζωή και τη δουλειά ανέλαβαν τα πάντα. Και μετά, εξελίχθηκαν και τα social media. Όλα σε ξένα χέρια. Αυτορυθμιζόμενα. Ο εγκέφαλός μας, όσοι είχαμε, σε αχρηστία, όπως τόνισε.
Η πληροφορία, κάθε λογής, χρώματος, ποιότητας, ταχύτητας, εγκυρότητας, προέλευσης έγινε προσβάσιμη στον καθένα. Άρα; Ήταν αυτό το τέλος της έντυπης και ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας; Του ρεπορτάζ; Του ανθρώπινου παράγοντα; Της ευαισθησίας του ματιού μας και του αυτιού μας; Της προσωπικότητάς μας;
«Ίσως ναι, ίσως όχι. Σήμερα είναι που ισχύει απόλυτα το «ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον». Μια κουβέντα, μια χειρονομία, ένας μορφασμός, ένας αναστεναγμός, μια κουβέντα, ένας δισταγμός, ένας ισχυρισμός, μια αμφισβητούμενη φάση σ’ έναν αγώνα, μια άμεση, ζωντανή επικοινωνία μ ένα κινητό τηλέφωνο, μηχανήματα εξελιγμένης τεχνολογίας, συνεργαζόμενα μέχρι και με δορυφόρους, άψογης τεχνικής αρτιότητας, λεπτομερειακής ανάλυσης και όλα αυτά σε μηδενικό – σχεδόν- χρόνο, επέβαλαν τους νέους νόμους. Τη νέα πραγματικότητα. Την εισβολή της τεχνολογικής εξέλιξης στο βιορυθμό μας.»
Εφημερίδες με «χτεσινές» ειδήσεις; Μηνιαίες «ανασκοπήσεις» της κοινωνικής και πολιτικο-οικονομικής μας ζωής; Ήταν – δεν ήταν οφσάιντ το γκολ; Την έκανε-δεν την έκανε τη δήλωση ο υπουργός; Κρύβεται-δεν κρύβεται και πού κρύβεται ο ναρκέμπορας; Το είπαν; Ποιοι το είπαν; Το έκαναν; Ποιοι το έκαναν; Ήρθαν; Που πήγαν; Τι ψάχνουν; Πως το βρίσκουν; Γιατί πλημμύρισε η Μάνδρα; Γιατί γκρεμίστηκε η μισή Ζάκυνθος; Τον παντρεύτηκε; Τον χώρισε; Έκλεψαν; Πόσα έκλεψαν;
Απαντήσεις σε δευτερόλεπτα. Σε μερικά λεπτά. Στις δυσκολότερες περιπτώσεις, σε μερικές ώρες. Με αποδείξεις ήχου και εικόνας. Ήταν όμως όλα σωστά; Άψογα; Αληθινά;
Μικρότερο ανθρώπινο κόστος, ταχύτητα κι ακρίβεια, λύσεις από το πουθενά και μια νοοτροπία αποδεκτή από την πλειοψηφία: Τι γίνεται στον κόσμο; Θέλω να το μάθω τώρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό είναι εφικτό. Φυσικά, τα πάντα έχουν μια «τιμή». Ποια είναι; Πόση είναι; Τι επιπτώσεις έχει; Θα εποικίσουμε τον Άρη; Και γιατί; Και με τι «τιμή»; Και για ποιο λόγο; Και πότε;
Καυστικός ο λόγος του κ. Κωνσταντάρα και για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Social Media έτσι όπως τα ξέρετε, Κοινωνικά δεν είναι, επεσήμανε. Είναι κομμάτια της παράλληλης εξέλιξης. Κομμάτια των «πονηρών». Του τρόπου που η εκπληκτική ανακάλυψη της ηλεκτρονικής επικοινωνίας, της απελευθέρωσης της πληροφορίας, της ταχύτητας μετάδοσης, του ακαταδίωκτου ενός έμπειρου μπαγαπόντη, της εκμετάλλευσης μιας τεχνολογικής επανάστασης προς όφελος μιας Μαφίας του «Μαύρου Διαδίκτυου».
Η κακή χρησιμοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων, μας έχει οδηγήσει σε πολύ Μαύρο Διαδίκτυο. Τόσο μαύρο που δεν θα το πιστεύετε.»
Βρισκόμαστε λοιπόν στο σήμερα. Είναι όλα αληθινά αυτά τα οποία διαβάζουμε, βλέπουμε, ακούμε, παρακολουθούμε και μαθαίνουμε;
Η κατάρρευση των έντυπων ΜΜΕ, εφημερίδων και περιοδικών είναι πλέον ορατή δια γυμνού οφθαλμού. Τα έντυπα ΜΜΕ άλλαζαν και αλλάζουν χέρια και συμφέροντα κάθε μέρα.
Στα ραδιόφωνα, οι χορηγοί πληρώνουν αδρότατα τα μικρόφωνα και τα στόματα και στρέφουν την ενημέρωση αν όχι στο χοντρό ψέμα, στην κατεύθυνση που τους βόλευε.
Οι τηλεοράσεις άρχισαν να πέφτουν σε ανυποληψία, χωρίς επενδυτές, χωρίς το κατάλληλο προσωπικό, χωρίς έμπειρους επαγγελματίες. Τα δελτία ειδήσεων έγιναν σιγά – σιγά διαφημιστές διαφόρων δραστηριοτήτων, οι εκπομπές αλάφρυναν ώσπου έπαψαν να υπάρχουν ως πηγή ενημέρωσης, ανάλυσης και σχολιασμού.
Στο διαδίκτυο, όλα λειτουργούν με ελάχιστο κόστος κτιριακής εγκατάστασης και μηχανημάτων παραγωγής, ελάχιστοι εργαζόμενοι με μικρούς μισθούς, ένα ολόκληρο τεράστιο σύστημα διάδοσης πληροφορίας χωρίς αντίθετες φωνές, χωρίς ηθικό κώδικα, χωρίς συνδικαλισμό.
Και κλείνοντας τόνισε:
«Να σκεφτούμε τι είδους, ποιάς προέλευσης, ποιάς ιδιοκτησίας, ποιάς ποιότητας ΜΜΕ μιλάμε, που θα ενημερώσουν τον λαό που υποφέρει και χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του για τα σοβαρά.
Για τα παιχνίδια των υπερδυνάμεων, για την διαγωγή και την συμπεριφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για το Σκοπιανό, την Τουρκία, τα παιχνίδια στην Κύπρο, για το ξεπούλημα της ελληνικής γης και του πολιτισμού και της υπόστασης μας, για να πληρωθούν αμφίβολα χρέη, για τους ενόχους και τις ευθύνες.»
Παντελής Ξανθίδης
Ο κ. Παντελής Ξανθίδης, παίρνοντας την σκυτάλη σημείωσε πως επειδή τα εθνικά θέματα δεν πουλάνε, τα κιτρινίζουμε. Το πρόβλημα είναι η ύπαρξη εθνικής πολιτικής.
Ευτυχώς που υπάρχει ο Τύπος, επεσήμανε, για να υπενθυμίζει τις υποχρεώσεις κάποιων αιρετών. Κάποτε τα εθνικά θέματα εθεωρούντο ταμπού για την εθνική εξωτερική πολιτική.
Και τώρα φτάσαμε στο σημείο να αντιμετωπίζονται από κουτσομπολίστικα έως και ενημερο – διασκεδαστικά.
Η Ελλάδα έχει στη ντουλάπα της αρκετούς φακέλους με ιστορία, καυτούς φακέλους. Κι ο πιο καυτός δεν είναι άλλος από αυτόν που γράφει ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Γκρίζες ζώνες, γκρίζοι λύκοι, Κυπριακό, Αιγαίο, νησιά, Δυτική Θράκη, υφαλοκρηπίδα, βραχονησίδες, χωρικά ύδατα, ΑΟΖ, παραβιάσεις και παραβάσεις και τελευταία η σύλληψη των δύο στρατιωτικών.
Μέσα σε όλα υπάρχει κι ένα άλλο θέμα που μας καίει, το Μακεδονικό. Βρισκόμαστε στο παρά πέντε για την – ίσως – επούλωση και όχι επίλυση του θέματος. Γιατί τα λάθη μιας ζωής δεν επανορθώνονται εν μια νυκτί. Αν δεν υπάρξει κοινή εθνική θέση, το Μακεδονικό θα διαιωνίζεται.
«Όμως στα εθνικά θέματα είναι και κάτι άλλο το οποίο το παραμελούμε χρόνια. Είναι η ομογένεια. Είναι εθνικό θέμα η ομογένεια, που αφορά τις ελληνικές γειτονιές του κόσμου. Όπου πάλλει η καρδιά μιας άλλης και αξιοθαύμαστης Ελλάδας, του Έλληνα του εξωτερικού που δεν αντιλαμβανόμαστε το τι δυναμική διαθέτει.»
Δημήτρης Καπράνος
Κλείνοντας την εκδήλωση ο κ. Δημήτρης Καπράνος τόνισε ότι τα εθνικά θέματα είναι ένα πολύ τραυματικό είδος δημοσιογραφίας. Η δημοσιογραφία ακολούθησε φθίνουσα πορεία, ως προς την ποιότητα.
Έκανε ακολούθως μια αναφορά στα φλέγοντα εθνικά θέματα επισημαίνοντας την έλλειψη εθνικής εξωτερικής πολιτικής. Τουρκία, Μακεδονικό, Κυπριακό, Αλβανία είναι τα ανοικτά μέτωπα της Ελλάδος. Στα εθνικά θέματα συμπεριέλαβε και την Παιδεία.
Στην Ελλάδα κυβερνάει απολύτως σήμερα το χρήμα και μερικά συμφέροντα τα οποία βάζουν κάτω τα εθνικά συμφέροντα και πάνω τα δικά τους.
Το πρόβλημα είναι η εθνική ενότητα και μια εθνική εξωτερική πολιτική. Και όπως τόνισε:
«Δεν αρθρώνουμε λόγο, χρησιμοποιώντας ένα άλλοθι που δεν υπάρχει, την κακή οικονομική κατάσταση.
Γιατί γνωρίζουμε σε ποια οικτρή κατάσταση βρίσκονταν οι πρόγονοι μας στο παρελθόν (1821, 1940 κλπ), αλλά παρόλα αυτά έγραψαν ιστορία.
Ενωμένα μόνο τα κόμματα, σε ένα κυβερνητικό σχήμα, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις διάφορες προκλήσεις.»
Ακολούθησε έντονος διάλογος με όσους παρηκολούθησαν από κοντά τη συζήτηση.
Σταμάτης Μιχαλακόπουλος
