Για τους χριστιανούς, ο γάμος είναι ελεύθερη ένωση, ελεύθερη παραχώρηση ελευθερίας, που δημιουργεί όμως ατμόσφαιρα ελευθερίας και μέσα σε αυτήν, την ανάπτυξη του κάθε μέλους του ζευγαριού.
Εκδήλωση με θέμα «Οικογένεια: Με ανοικτό νου και ανοικτή καρδιά», πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 10 Οκτωβρίου, στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…».
Συμμετείχαν ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Αντώνιος Καλλιγέρης, Διευθυντής στη Διεύθυνση Ποιμαντικής Γάμου και Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, Εκπαιδευτικός και ο κ. Πάνος Νικολόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ την εκδήλωση συντόνισε ο κ. Ηλίας Λιαμής, Δρ. Θεολογίας, Μουσικολόγος, Συγγραφέας.
Η εκδήλωση μεταδόθηκε από το διαδίκτυο, μέσα από το κανάλι του «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» στο YouTube.
Ηλίας Λιαμής
Όπως είπε στον πρόλογο του ο κ. Λιαμής, η συζήτηση αφορά την οικογένεια, που οι περισσότεροι τη φέρνουν μέσα τους ως το γλυκύτερο κομμάτι της ζωής τους, μία αίσθηση που είναι ισόβια. Η οικογένεια ως λιμάνι, ως απαντοχή, ως σχολείο σχέσεων, ως παρηγοριά.
«Όμως περνάνε οι καιροί, και αυτή η οικογένεια που γνωρίσαμε τις περασμένες δεκαετίες, υφίσταται πιέσεις, επιδράσεις και πάντως αναφερόμαστε σε μία άλλη κατάσταση, όχι μόνο στην ελληνική οικογένεια, αλλά και παγκοσμίως. Και αυτή η οικογένεια καλείται να παίξει το ρόλο της, ξανά, όπως το έκανε διαχρονικά.»
Πρωτοπρεσβύτερος π. Αντώνιος Καλλιγέρης
Ο π. Αντώνιος ξεκινώντας την συζήτηση, παρατήρησε ότι μετά από τις κρίσεις που ζούμε, βλέπουμε ότι υπάρχει μια συνεχής δυναμική που δείχνει πράγματα, και για την χώρα μας είναι μία περίοδος που κυοφορεί σημαντικότατες αλλαγές.
Κάτι που έχει αλλάξει, είναι ότι δεν μιλάμε πια για μία οικογένεια, ένα σχήμα. Δεν υπάρχει ελληνική οικογένεια, αλλά ελληνικές οικογένειες, τόνισε. Κι αυτό δεν αφορά μόνο το νομικό πλαίσιο, αλλά γενικότερα με το πως συγκροτείται αυτό το μόρφωμα που το λέμε οικογένεια.
Ανέφερε μία έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι έννοιες καπιταλισμός και οικογένεια, δεν μπορούν να πάνε ποτέ μαζί. Η νοοτροπία του καπιταλισμού, όπως ο ατομισμός, είναι ακριβώς αντίθετη με την ενοποιό νοοτροπία της οικογένειας, που έχει τον κοινοτισμό.
Η έννοια της απόλαυσης, που βλέπουμε στις διαφημίσεις και είναι η ρίζα του καπιταλισμού, δεν τίθεται έτσι στην λογική της οικογένειας. Έτσι, η έννοια της χαράς, που έχει μέσα της απόλαυση και ικανοποίηση, προκύπτει από σχέση και όχι ως ατομικό δικαίωμα.
Οι κληρικοί σήμερα, συνέχισε ο π. Αντώνιος, έχουν μια τρομερή πρόκληση μπροστά τους, αφού για κάποιους, ο τρόπος που αντιμετωπίζουν τα πράγματα, δεν έχει σχέση με τα πράγματα όπως κινούνται σήμερα. Και αυτό έχει αγωνία, έχει δρόμο, κόπο και θέλει και αλλαγές.
«Η ποιμαντική στον σύγχρονο κόσμο είναι σπουδαία δουλειά, αλλά θέλει ριζική ανανέωση, του τρόπου με τον οποίον βλέπουμε τα πράγματα. Και αυτός ο τρόπος συχνά δεν είναι χριστιανικός.
Η ποιμαντική έχει στόχο να βοηθήσει τους ανθρώπους να δουν με τα μάτια του Ευαγγελίου, την πραγματικότητα της σχέσης τους και πριν αυτό, το ποιοι είναι. Το ερώτημα είναι πως θα συνομιλήσει η θεολογία της Εκκλησίας μας με τον άνθρωπο, να τον πείσει να στριμωχτεί λίγο ο εγωισμός του, να βάλει μπροστά τον άλλον άνθρωπο.
Για τους χριστιανούς, ο γάμος είναι ελεύθερη ένωση, ελεύθερη παραχώρηση ελευθερίας, που δημιουργεί όμως ατμόσφαιρα ελευθερίας και μέσα σε αυτήν, την ανάπτυξη του κάθε μέλους του ζευγαριού.»
Θεολογικά δεν έχουμε υποστηρίξει το περιεχόμενο της έννοιας γάμος, προχώρησε ο π. Αντώνιος. Και τελικά έχει απομείνει να σημαίνει ένα παλαιό σπίτι υπό κατάρρευση, που το διατηρούμε μόνο και μόνο γιατί έχουμε καλές αναμνήσεις από το παρελθόν.
Η θεολογία της Εκκλησίας μας, προειδοποιεί αλλά χρειάζεται τώρα να δημιουργήσει τις δομές για να βοηθήσει τα ζευγάρια να περνάνε τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν στη ζωή τους.
Χρειάζεται μία ποιμαντική των μελλονύμφων, τόνισε, και είναι απαραίτητο να γίνει αντιληπτό ότι αυτή δεν μπορούν να υπάρξει σε κενό, αλλά προϋποθέτει κοινότητα που αγκαλιάζει και είναι ο χώρος που αναπνέουμε.
Δεν πρέπει να φύγει ποτέ από τα μάτια μας, το πως θα συμβάλλουμε στην ανάπτυξη ώριμων ανθρώπων. Όταν αυτό συμβεί, τότε πραγματοποιείται η συνάντηση δύο ανθρώπων που ξέρουν τι θέλουν.
«Πρέπει σαν Ενορίες να φτιάξουμε παρέες, δηλαδή ένα κλίμα που να έχει την δυνατότητα κάποιος να νιώθει ότι μπορεί να ανοίξει την καρδιά του στον ποιμένα και ταυτόχρονα στην μικρή κοινότητα.
Χρειαζόμαστε ένα πλέγμα πραγματικοτήτων οι οποίες συνδέονται άμεσα με την αγωγή, και των ανηλίκων και των ενηλίκων. Οπωσδήποτε η ποιμαντική προσέγγιση των μελλονύμφων με συζήτηση και όχι με συνταγές.
Πρέπει να παιδαγωγήσουμε ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, να αναλάβουν την ευθύνη της ωριμότητας τους και οι υπόλοιποι να συμπαρασταθούμε. Χρειαζόμαστε να ριζώσει η κριτική σκέψη μέσα στην καθημερινότητα μας.»
Πάνος Νικολόπουλος
Στο ερώτημα τι νομική υπόσταση έχει η οικογένεια, ο κ. Νικολόπουλος απάντησε ότι η οικογένεια δεν είναι τόσο νομική έννοια που έχει έναν ορισμό, αλλά περισσότερο κοινωνιολογική.
Ένα βασικό στοιχείο της, είναι ότι αποτελεί κοινότητα, και μάλιστα είναι η κατεξοχήν κοινότητα, η πρώτη στην οποία εντάσσεται ο άνθρωπος μόλις γεννηθεί.
Σχετικά με το τι σημαίνει σήμερα οικογένεια, σημείωσε πως δεν αφορά μόνο εκείνη που συγκροτείται με θρησκευτικό ή πολιτικό γάμο. Έχουμε οικογένειες με σύμφωνο συμβίωσης, ενώ αναγνωρίζεται ως οικογενειακή ζωή και η συμβίωση εκτός συμφώνου, που ο αστικός κώδικας την ονομάζει ελεύθερη ένωση.
Έχουμε και τις μονογονεϊκές οικογένειες, οι οποίες δημιουργούνται με πολλούς τρόπους. Και υπάρχουν γάμοι και συμβιώσεις με παιδιά από προηγούμενους γάμους.
Και υπάρχει και η ανάδοχη οικογένεια, που δε είναι μία μόνιμη συμβίωση κάποιων γονέων με κάποια παιδιά, αλλά είναι καταρχήν κάτι προσωρινό, όπου δεν έχουν νομική σχέση οι ανάδοχοι γονείς με το παιδί, αλλά έχουν μόνο την πραγματική φροντίδα. Και ανάλογα με τις συνθήκες, μπορεί να διαρκέσει και να καταλήξει σε υιοθεσία.
Στο ερώτημα που εδράζεται σήμερα το ηθικό κριτήριο του νομοθέτη και από που αντλούνται πλέον τα κριτήρια, ο κ. Νικολόπουλος απάντησε ότι ένα κεντρικό στοιχείο είναι ο παιδοκεντρικός χαρακτήρας του οικογενειακού δικαίου. Το συμφέρον του παιδιού είναι το κεντρικό κριτήριο, σε ότι αφορά την γονική μέριμνα.
Άλλα κριτήρια είναι η αυτοδιάθεση των προσώπων των συζύγων και οι υποχρεώσεις της συμβίωσης και της συγκατοίκησης, και αποτελούν νομικές δεσμεύσεις. Το κεντρικό πλαίσιο είναι και χριστιανικό και του διαφωτισμού, όπου αλλού συναντώνται κι αλλού διαχωρίζονται.
Σχετικά με το που βρίσκεται η δυσκολία των ανθρώπων που τους οδηγεί κάποιες φορές να οδηγηθούν στην ρήξη, απάντησε:
«Καταλαβαίνει κανείς ότι κάποια ζευγάρια ήταν απροετοίμαστα, για το τι σημαίνει ο γάμος και η συμβίωση.
Αναφορικά με το θέμα της συνεπιμέλειας που συζητείται έντονα, η διατήρηση κοινής γονικής μέριμνας μετά το διαζύγιο ή την διάσταση είναι η ιδανική λύση.
Προϋποθέτει όμως δύο γονείς που είναι σε θέση να συνεργαστούν και να μιλήσουν πολιτισμένα, όπου ο ένας σέβεται τις παιδαγωγικές απόψεις του άλλου και να μπορούν να βρουν κοινές αποφάσεις για τα παιδιά τους.»
