«Ο χαρακτήρας μας δεν είναι ο εαυτός μας» ήταν το θέμα που συζήτησε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενορία εν δράσει…» ο Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Τσιμούρης, Θεολόγος, με τον εκπαιδευτικό – Θεολόγο Πρωτοπρεσβύτερο Βασίλειο Βολουδάκη, στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς τη Δευτέρα 16 Νοεμβρίου.
Ο π.Βασίλειος Τσιμούρης κάλεσε αρχικά τον φιλοξενούμενο να διαχωρίσει «τι είναι ο χαρακτήρας και τι ο εαυτός μας», δίνοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα στον π.Βασίλειο Βολουδάκη να αναπτύξει και τον σκοπό του θέματος. «Ο χαρακτήρας μας μαρτυρεί τον εαυτό μας κατά τις στιγμές που εκφράζεται με τον Α ή Β τρόπο» είπε ο π.Βασίλειος, συμπληρώνοντας πως τα πάντα θα πρέπει να εξετάζονται με aβάση το πρόσωπο του Χριστού μας, «ο οποίος είναι όχι μόνο η ανακεφαλαίωση του ανθρώπου, αλλά και η αποκάλυψη για το τι είναι ο άνθρωπος, η αποκάλυψη όλης της κτήσεως».
Σημείωσε πως ο Χριστός ένωσε τη Θεία και την ανθρώπινη φύση στο Θείο του πρόσωπο και ο «κατ᾽ εικόνα» του Θεού πλασμένος άνθρωπος, ενώνει και αυτός δύο φύσεις: την ψυχή με το σώμα. «Η ψυχή ως προερχόμενη απευθείας από το Θεό, ως άσπιλη, αμόλυντη, άμεμπτη, αμεταχείριστη, έρχεται να συναντήσει αυτό που προσφέρουν οι γονείς… τη σάρκα. Έρχεται να τη συναντήσει η ψυχή και να γίνει ο άνθρωπος η ‘‘ψυχή ζώσα’’» είπε χαρακτηριστικά υπογραμμίζοντας ότι «ο πραγματικός άνθρωπος δεν κρύβεται στον εγκέφαλο όπως πιστεύει η σύγχρονη επιστήμη, γιατί τότε… με την σήψη του εγκεφάλου μας μέσα στη γη, θα χάναμε την ύπαρξη μας ή τουλάχιστον θα χάναμε την αυτοσυνειδησία μας. Κάτι τέτοιο όμως είναι απαράδεκτο για εμάς τους χριστιανούς».
Σε ερώτηση για το κατά πόσο ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να διαμορφώσει το χαρακτήρα του στο σημείο που θα ήθελε, ο π.Βασίλειος έφερε ως παράδειγμα το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου η οποία «διαφύλαξε την ψυχή της όπως την παρέλαβε από το Θεό. Και εάν υπήρχαν κάποια ίχνη άσχημα, κάποια ίχνη καταγραφών στους γονείς της, ούτε αυτά η προαίρεση της δεν τα έλαβε. Άρα λοιπόν βλέπουμε ότι έχει αποφασιστική σημασία η προαίρεση του ανθρώπου η οποία βρίσκεται στην ψύχη και όχι στο σώμα», είπε.
Επεσήμανε τη διαφορά της ελευθερίας από το αυτεξούσιο λέγοντας πως «η ελευθερία δεν είναι στα χέρια του ανθρώπου, το αυτεξούσιο είναι στα χέρια του ανθρώπου. Η ελευθερία είναι η κατά Θεόν κατάσταση του ανθρώπου». «Ο άνθρωπος είναι αυτεξούσιος να κάνει ότι θέλει, αλλά ελεύθερος γίνεται μόνο όταν ταυτίζει το θέλημάσ του με το θέλημα του Θεού», συμπλήρωσε.
«Οι Άγιοί μας, αλλά κυρίως η Υπεραγία Θεοτόκος, μας λένε ότι η ψυχή είναι καθαρή και αμόλυντος. Άρα η προαίρεση των περισσοτέρων από εμάς ακολουθεί τις σωματικές ράγες. Όπως το τρένο έχει ράγες γιατί εκεί εργάζεται, έτσι και κάθε ένας από μας με τη συμπεριφορά της ψυχής μας, χαράσσουμε και στο σώμα μας αυτή την πορεία», είπε σε άλλο σημείο της συζήτησης ο π.Βασίλειος Βολουδάκης.
Ερωτώμενος εάν μπορούμε να φτιάξουμε καινούριες ράγες, η απάντηση ήταν καταφατική, αναφερόμενος παράλληλα σε σύγχρονες έρευνες οι οποίες καταδεικνύουν πως «με την αλλαγή του ανθρώπου, αλλάζουν τα χαράγματα». Τόνισε επίσης πως «οποιαδήποτε χαράγματα, με τη μετάνοια αλλάζουν. Αυτό όμως που δεν αλλάζει είναι ο χαρακτήρας του αμετανόητου ανθρώπου, δηλαδή όταν ο άνθρωπος θελήσει να παραμείνει χαραγμένος όπως έμαθε, όπως βολεύεται, όπως νομίζει». Συμπλήρωσε μάλιστα ότι «στην περίπτωση που εγώ συμφωνώ με το χαρακτήρα μου, ο χαρακτήρας μου είναι ο εαυτός μου. Ωστόσο πρέπει όλοι να ευχηθούμε να μην είμαστε ο χαρακτήρας μας, εκτός αν ο χαρακτήρας μας είναι Άγιος, είναι άμεμπτος, ταυτίζεται με το χαρακτήρα του Χριστού μας».
Από την πλευρά του ο π.Βασίλειος Τσιμούρης αναφέρθηκε σε παραδείγματα Αγίων της Εκκλησίας μας, οι οποίοι ήταν κλέφτες, πόρνοι, φονιάδες κλπ. και εντούτοις ταπεινώθηκαν και άλλαξαν ζωή. Η ζωή των Αγίων «μας δίνει την παρηγοριά ότι μπορεί να αλλάξει ο χαρακτήρας μας και να συμβαδίσει με τον βαθύτερο καλό εαυτό μας» υπογράμμισε, ρωτώντας τον π.Βασίλειο Βολουδάκη το κατά πόσο μπορούμε πρακτικά να αλλάξουμε το χαρακτήρα μας προς το καλύτερο.
«Όταν πάψουμε να γοητευόμαστε από τον εαυτό μας και τη συμπεριφορά μας και γοητευτούμε, αγαπήσουμε και ερωτευτούμε το Χριστό – όσο μπορούμε να τον γνωρίσουμε – τότε αποκλείεται ταυτόχρονα να αγαπούμε και να θαυμάζουμε και το Χριστό και τον εαυτό μας», απάντησε π.Βασίλειος, συμπληρώνοντας πως «θα πρέπει να κακοποιήσουμε το Χριστό, να παραμορφώσουμε το Χριστό, να παραβλέψουμε πολύ ζωτικά στοιχεία του Χριστού, για να παντρέψουμε τον εαυτό μας και το Χριστό, ‘‘όντες ατελείς’’».
Στη συνέχεια ο π.Βασίλειος Τσιμούρης σημείωσε πως θα πρέπει να σκοτώσουμε τον παλιό, κακό εαυτό μας και να δημιουργήσουμε ένα νέο, καλύτερο, σύμφωνα με την αγάπη προς το Χριστό, η όποια αγάπη όμως έχει προϋποθέσεις όπως την τήρηση των εντολών Του.
«Με την μετάνοια και με την εξομολόγηση καθαρίζεται η ψυχή», είπε από την πλευρά του ο π.Βασίλειος Βολουδάκης, τονίζοντας πως «όταν τη χαράξουμε με ένα τρόπο θεοπρεπή, σιγά-σιγά – λέει ο Άγιος Χρυσόστομος – φεύγουν και οι ουλές, όχι μόνο θεραπεύεται το πάθος, όχι μόνο δηλαδή γίνεται υγιής ο άνθρωπος ψυχικά, αλλά και ακόμη και οι ουλές, τα σημάδια από τα πάθη, φεύγουν».
Κατά την διάρκεια της συζήτησης, ο π.Βασίλειος Τσιμούρης αναφέροντας πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα μέσα από τη ζωή του Αγίου Παϊσίου και του Αγίου Πορφυρίου, σημείωσε πως «έχουμε ελπίδες να αλλάξουμε το χαρακτήρα μας και να συμβαδίσει με το βαθύτερο εαυτό μας», για να προσθέσει ο π.Βασίλειος Βολουδάκης ότι «πρέπει να ακολουθήσουμε το σχέδιο, τις οδηγίες».
Ολοκληρώνοντας ο π.Βασίλειος Βολουδάκης υπογράμμισε με έμφαση πως «φτάσαμε στο σημείο να καθορίζεται το καλό και το κακό από τον αριθμό αυτών που το διαπράττουν. Εάν μια μέρα όλοι θέλουμε να σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον, θα πάψει να είναι έγκλημα ο φόνος. Ήδη το έχουμε δει στις εκτρώσεις, ήδη το έχουμε δει στα ναρκωτικά. Όσο προχωρεί η κοινωνία, απομακρυνομένη από το Θεό, θα θεωρεί φυσιολογικό το πιο απίθανο πράγμα».
«Η Αγία γραφή χρησιμοποιεί τη λέξη χαρακτήρα μόνο μια φορά, αναφερόμενη στο Χριστό και στην Θεανθρώπινη φύση του… Άρα ο Χριστός να γίνει ο χαρακτήρας μας και έτσι να ενοποιηθεί και ο κρυφός της καρδίας άνθρωπος με αυτό που βλέπουν οι άνθρωποι και που συναναστρέφονται», κατέληξε.
