Στα πλαίσια του αφιερώματος για την Κρήτη του τρίμηνου προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», πραγματοποιήθηκε σε 2 βραδυές εκδήλωση με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα σε συνεργασία με την Αδελφότητα Κρητών Πειραιώς «Η Ομόνοια».
Το Α’ Μέρος του αφιερώματος (την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου), ξεκίνησε με μία ιστορική αναδρομή στις Επαναστάσεις που κινήθηκαν στη Μεγαλόνησο για την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού.
Η ιστορία της Αδελφότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Κρητική επανάσταση και την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Όπως, μάλιστα, τόνισε και ο πρόεδρος της Αδελφότητας, κ. Θεόδωρος Τσόντος, μιλώντας για το έργο και την ιστορία της, πρόκειται για το αρχαιότερο και ιστορικότερο Κρητικό σωματείο. Αφορμή για τη σύσταση της Αδελφότητας «Η Ομόνοια», στάθηκε το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου το 1866, όπου και δημιουργήθηκε η ανάγκη σύστασης μιας επιτροπής για την περίθαλψη των Κρητών μεταναστών στον Πειραιά. Έτσι, σκοπός του σωματείου ήταν η περίθαλψη, η φροντίδα και η οικονομική ενίσχυση των Κρητών που κατέφθαναν στον Πειραιά κατά τη διάρκεια των Κρητικών επαναστάσεων. Σήμερα, η Αδελφότητα έχει ως κύριο μέλημά της τη διάσωση και διάδοση της Κρητικής ιστορίας και παράδοσης και για το λόγο αυτό δραστηριοποιείται σε διάφορους τομείς, όπως είναι η σύσταση χορευτικού συγκροτήματος και χορωδίας κ.α.
Στη συνέχεια της εκδήλωσης, προβλήθηκε βίντεο σχετικό με τις πρώτες επαναστάσεις των Κρητών, ξεκινώντας από τη συμβολή τους από τα Βυζαντινά χρόνια με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Εν συνεχεία, η αντιπρόεδρος του Συλλόγου, λαμβάνοντας το λόγο, ανέφερε επιγραμματικά και με γλαφυρότητα στοιχεία από την ιστορία των Κρητικών επαναστάσεων. Μετά τη Βυζαντινή εποχή, μας μετέφερε στην Τουρκοκρατία και τους Κρητικούς αγώνες για την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού. Σταθμός αποτέλεσε η συμβολή του Δασκαλογιάννη(1770) και του επαναστατικού αγώνα του. Αναφέρθηκε, μάλιστα, με δική του αφόρμηση δημιουργήθηκε ο «Πεντοζάλης», ο χορός της επανάστασης«που νίκησε, έζησε και χορεύεται μέχρι σήμερα», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Συνεχίζοντας την ιστορική αναδρομή στους επαναστατικούς αγώνες των Κρητών, μεταφερθήκαμε νοητά μέχρι και τη νέα κατοχή από τη σουλτανική κυριαρχία, λόγω αποφάσεων των Μεγάλων Δυνάμεων, με νέο ορόσημο και αποκορύφωμα της επανάστασης, το Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου(1866), που έγινε και αφορμή για τη δημιουργία της Αδελφότητας των Κρητών Πειραιώς «Η Ομόνοια». «Χρειάζεται μία επανάσταση για να διεκδικηθούν κάποια πράγματα από τους Τούρκους και άλλη μία για να διατηρηθούν», ήταν ένα από τα ρητά που χαρακτήριζαν τον Κρητικό αγώνα.
Στο Β’ Μέρος του αφιερώματος (την Κυριακή 24 Νοεμβρίου) έγινε ιστορική αναδρομή στις Κρητικές Επαναστάσεις που ξεκίνησαν από τα Βυζαντινά Χρόνια και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Σ᾽ αυτό το Β’ Μέρος του Αφιερώματος στην «Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα», έγινε μνεία στον τελευταίο κρίκο των Κρητικών επαναστάσεων, την επανάσταση των ετών 1895-1898, η οποία καταφέρνει να απελευθερώσει την Κρήτη από τον Τουρκικό ζυγό. Προχωρώντας χρονολογικά, φτάσαμε στην εποχή του Βασιλιά Γεωργίου και στη μεταφορά του Πρίγκιπα Γεωργίου στην Κρήτη. Έγινε, μάλιστα, ειδική μνεία στην μεταφορά του Πρίγκιπα Γεωργίου από τον Πειραιά στην Κρήτη με τη συνεισφορά της Αδελφότητας «H Ομόνοια» για τη ναύλωση του πλοίου, η οποία σήμανε την έναρξη μιας ελπιδοφόρας και αισιόδοξης εποχής για τους Κρήτες. Εν συνεχεία, διαβάστηκαν συγχαρητήρια τηλεγραφήματα της Αδελφότητας «H Ομόνοια», προς τον Πρίγκιπα, τον επίσκοπο Χανίων Νικηφόρο και τον πρόεδρο Εκτελεστικού Ιωάννη Σφακιανάκη εκφράζοντας τη συγκίνηση και τον ενθουσιασμό της για την ευόδωση των πολύμοχθων αγώνων του Κρητικού λαού.
Στη συνέχεια, μέσα από το γλαφυρό λόγο της αντιπροέδρου του Συλλόγου, μεταφερθήκαμε χρονικά στην περίοδο κατοχής της Κρήτης από τις Μεγάλες Δυνάμεις, την συσπείρωση γύρω από το πρόσωπο του Ελευθερίου Βενιζέλου και την Επανάσταση του Θερίσου. Όπως αναφέρθηκε, με την ανάδειξη του Βενιζέλου ως πρωθυπουργού της Ελλάδος, οι ελπίδες για ένωση ήταν μεγαλύτερες. Την 1η Δεκεμβρίου 1913 η Τουρκία παραιτείται επίσημα και οριστικά από κάθε κυριαρχικό δικαίωμά της στην Κρήτη ενώ υψώνεται η ελληνική σημαία στο Φρούριο του Φιρκά με συντελεστή και ένα μέλος της Αδελφότητας.
Την εκδήλωση πλαισίωσαν παραδοσιακοί Κρητικοί χοροί, από τα μεγάλα, αλλά και τα μικρότερα σε ηλικία μέλη της Αδελφότητας Κρητών Πειραιώς «H Ομόνοια», και τραγούδια από τη Γυναικεία Χορωδία του Σωματείου.
