Η πιο μεγάλη μας επιτυχία στην πνευματική ζωή είναι η αδιαφορία. Να τα αφήνουμε όλα να περνούν χωρίς να δίνουμε σημασία. Οι λογισμοί της βλασφημίας είναι πνευματικές επιθέσεις που πρέπει να αντιμετωπίζονται με ψυχραιμία και αδιαφορία.
Ομιλία με θέμα «‘‘Κλίμαξ’’ Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου: Περί λογισμών βλασφημίας». πραγματοποίησε ο Αρχιμανδρίτης π. Δανιήλ Ψωίνος, κληρικός της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς, στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Τετάρτη 29 Οκτωβρίου.
Της ομιλίας, που δόθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», προηγήθηκε Ιερά Παράκληση προς την Υπεραγία Θεοτόκο τη Βηματάρισσα.
Η ομιλία του π Δανιήλ, ήταν η τρίτη που πραγματοποίησε στο Ναό, έχοντας ως πηγή τον μεγάλο ασκητή και Πατέρα της Εκκλησίας μας, τον Άγιο Ιωάννη το Σιναΐτη και το βιβλίο του ‘‘Κλίμαξ’’, με θέμα αυτή τη φορά, τους βλάσφημους λογισμούς, αναλύοντας το φαινόμενο της βλασφημίας, τις αιτίες της, τις εκδηλώσεις της και τους τρόπους αντιμετώπισής της.
Ο π. Δανιήλ εισάγοντας το θέμα το χαρακτήρισε φρικτό και δυσώδες πάθος, το οποίο συναντάται ακόμη και μεταξύ πιστών ανθρώπων. Η βλασφημία, όπως τονίζει, δεν είναι απλώς ένα αμάρτημα της γλώσσας αλλά βαθύτατη έκφραση εσωτερικού μίσους και αχαριστίας προς τον Θεό.
«Η βλασφημία είναι ύβρις κατά του Θεού και μάλιστα από τις χειρότερες. αποτελεί έναν τρόπο όπου ο άνθρωπος εκφράζεται με μίσος και κακία απέναντι στον Θεό. Και βεβαίως επειδή το Ευαγγέλιο λέει ότι εκ του περισσεύματος της καρδίας λαλεί το στόμα, εκφράζουμε ό,τι έχει μέσα το ντεπόζιτο της καρδιάς μας. Η καρδιά μας λοιπόν, όταν φτάσουμε να διαπράξουμε ένα τόσο μεγάλο αμάρτημα, είναι βρώμικη.»
Αναφέρθηκε σε ένα ιστορικό περιστατικό με τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, που μόλις αποβιβάστηκαν στον Πειραιά σοκαρίστηκαν από τις βλασφημίες των Ελλήνων χριστιανών και είπαν προτιμότερα να ζούσαν ανάμεσα στους Τούρκους παρά σε χριστιανούς που βλασφημούν. Το παράδειγμα αυτό χρησιμοποιείται για να καταδείξει την πνευματική κατάπτωση που προκαλεί η βλασφημία σε μια κοινωνία.
Μιλώντας για την φύση της βλασφημίας, ο π. Δανιήλ την προσδιόρισε
ως ύβρη κατά του Θεού, των έργων και των δημιουργημάτων Του. Οποιοσδήποτε λόγος ή πράξη που περιφρονεί ή υποτιμά τον Θεό, ακόμη κι αν αφορά τα δημιουργήματά Του, είναι βλασφημία. Η Αγία Γραφή στο Λευιτικό προβλέπει την ποινή του λιθοβολισμού για τον βλάσφημο, δείχνοντας τη βαρύτητα του αμαρτήματος.
Στη συνέχεια άντλησε από τους Αγίους και Πατέρες της Εκκλησίας σχετικές διδαχές για το θέμα της βλασφημίας. Παραθέτοντας παραδείγματα από τους Αγίους, ο Άγιος Νεκτάριος προτρέπει να αποφεύγουμε τη συναναστροφή με βλάσφημους, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρομοιάζει τη βλασφημία με πέτρα που επιστρέφει πάνω μας, ενώ ο Άγιος Παΐσιος και ο Άγιος Πορφύριος εξηγούν ότι οι βλάσφημοι λογισμοί είναι δαιμονικές προσβολές που νικιούνται με προσευχή, ύμνους και αδιαφορία.
Η βλασφημία εκδηλώνεται με λόγια, έργα και σκέψεις. Οι βλάσφημοι λογισμοί επιτίθενται κυρίως κατά την προσευχή ή μέσα στην Εκκλησία. Αυτοί οι λογισμοί είναι δύσκολο να εξομολογηθούν, επειδή ο πιστός ντρέπεται, παρότι δεν ευθύνεται εφόσον δεν τους αποδέχεται.
«Όταν λέμε ότι κάποιος βλασφημεί, δεν εννοούμε ότι ανοίγει το στόμα του και λέει κατά του Θεού μόνο. Κάποιος μπορεί να βλασφημεί με τη ζωή του. Έχουμε φανερές βλασφημίες που μας ακούνε να βλασφημούμε, που μας βλέπουνε με τη ζωή μας να βλασφημούμε, αλλά έχουμε και ανέκφραστες βλασφημίες εκείνες που υπάρχουν μέσα μας και για κάποιους λόγους δεν τις έχουμε εκφράσει.»
Δύο είναι οι κύριες αιτίες των βλάσφημων λογισμών κατά τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, η υπερηφάνεια και η κατάκριση. Οι λογισμοί αυτοί είναι πνευματικές επιθέσεις που πρέπει να αντιμετωπίζονται με ψυχραιμία και αδιαφορία.
Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από το Γεροντικό και την Κλίμακα, ο π. Δανιήλ αναφέρθηκε σε παραδείγματα μοναχών που πάλεψαν για χρόνια με τον δαίμονα της βλασφημίας, όπως ο Αββάς Παμβώ και άλλοι, δείχνοντας ότι η ύπαρξη βλάσφημων λογισμών δεν σημαίνει ενοχή, εκτός αν τους αποδεχτούμε.
«Η πιο μεγάλη μας επιτυχία στην πνευματική ζωή είναι η αδιαφορία. Να τα αφήνουμε όλα να περνούν χωρίς να δίνουμε σημασία. Οι λογισμοί της βλασφημίας εισχωρούν περισσότερο σε απλούς και ακέραιους ανθρώπους διότι αυτοί θορυβούνται εύκολα.»
Στη συνέχεια δίνοντας πρακτικές οδηγίες για τον πνευματικό αγώνα, συνόψισε έξι πρακτικούς τρόπους: να μη ταυτιζόμαστε με τις σκέψεις μας, να μη φοβόμαστε, να διατηρούμε μνήμη Θεού, να μην απελπιζόμαστε, να εξετάζουμε τον εαυτό μας και να ταπεινωνόμαστε. Η εσωτερική ησυχία θεωρείται θεμέλιο πνευματικής ισορροπίας.
Η βλασφημία είναι ενσυνείδητη και σκόπιμη προσβολή του Θεού. Δεν υπάρχει δικαιολογία. Μορφές ύπουλης βλασφημίας είναι και οι λογισμοί που αρνούνται τη θεία δικαιοσύνη ή την ύπαρξη της κόλασης.
Η βλασφημία αποτελεί πνευματική αρρώστια που οδηγεί στην απομάκρυνση από τον Θεό. Ο χριστιανός καλείται να αγωνιστεί με μετάνοια, ταπείνωση και ελπίδα. Και ευχήθηκε καταλήγοντας ο π. Δανιήλ, ο Θεός να φωτίζει όλους ώστε να μην συνθηκολογήσουν με αυτό το πάθος αλλά να οδηγηθούν στη θεραπεία και στη σωτηρία.
