Αν γνωρίζαμε ότι η εξομολόγηση είναι το Μυστήριο της αγάπης και της φιλανθρωπίας του Θεού, που εκεί πάμε βρώμικοι και φεύγουμε καθαροί, πάμε φορτωμένοι και φεύγουμε ανάλαφροι, δεν θα είχαμε ενδοιασμούς και ερωτήματα που πολλές φορές γίνονται εμπόδια και μας απομακρύνουν από αυτήν την ευκαιρία να λάβουμε την άφεση των αμαρτιών μας.
Ομιλία με θέμα «Γιατί να εξομολογηθώ;», πραγματοποίησε ο Αρχιμανδρίτης π. Δανιήλ Ψωίνος, κληρικός της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς, στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου.
Της ομιλίας, που δόθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», προηγήθηκε Ιερά Παράκληση προς την Υπεραγία Θεοτόκο τη Βηματάρισσα.
Η ομιλία του π. Δανιήλ, εντάσσεται στη σειρά των ομιλιών που πραγματοποιεί με τον γενικό τίτλο «Πνευματικά και σωτήρια ‘‘γιατί’’», με το δεύτερο ερώτημα να αφορά το Μυστήριο της Εξομολογήσεως.
«Το «γιατί» της ομιλίας είναι ένα θέμα ζωτικό και αφορά σε μία πνευματική μας αναζήτηση, γι’ αυτό και ξεχωρίζει απ’ όλα τα άλλα. Γιατί να συμμετέχω σε αυτό το μυστήριο της Εκκλησίας, γιατί να ακούσω την Εκκλησία σε αυτό που λέει; Είναι τόσο απαραίτητο και αναγκαίο; Θα μου προσφέρει κάτι; Θα αγγίξει την ψυχή μου;»
Υπάρχει ο πειρασμός πολλές φορές να αναφερόμαστε σε πράγματα εκκλησιαστικά, τα οποία θεωρούμε εξωκοσμικά και εξωπραγματικά. Η ζωή της Εκκλησίας μας, όλα όσα συμβαίνουν μέσα σε αυτήν, έχει άμεση σχέση με τη δική μας ζωή, παρατήρησε ο π. Δανιήλ.
Το ερώτημα είναι μεγάλο και το συγκεκριμένο «γιατί» πολύ βαρύ. Για να απαντήσουμε σε αυτό, πρέπει καταρχάς να γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι η εξομολόγηση. Γιατί είναι πικρή αλήθεια ότι αγνοούμε ακόμα και τα βασικά πράγματα της πίστεως μας. Ουσιαστικά δεν γνωρίζουμε τι είναι η εξομολόγηση, κάτι που φαίνεται από διάφορους ενδοιασμούς που εκφράζονται από πολλούς ανθρώπους.
«Αν γνωρίζαμε ότι η εξομολόγηση είναι το Μυστήριο της αγάπης και της φιλανθρωπίας του Θεού, που εκεί πάμε βρώμικοι και φεύγουμε καθαροί, πάμε φορτωμένοι και φεύγουμε ανάλαφροι, δεν θα είχαμε ενδοιασμούς και ερωτήματα που πολλές φορές γίνονται εμπόδια και μας απομακρύνουν από αυτήν την ευκαιρία να λάβουμε την άφεση των αμαρτιών μας.»
Η εξομολόγηση αποτελεί Μυστήριο της Εκκλησίας μας, που σημαίνει πως πάμε εκεί για να αναζητήσουμε και να λάβουμε τη Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Πρόκειται όμως για ένα Μυστήριο, ίσως περισσότερο απ’ όλα τα άλλα, παρεξηγημένο και ο π. Δανιήλ ανέφερε κάποιους από τους λόγους.
Πρώτον, διότι από πολλούς δεν θεωρείται αναγκαίο, ενώ υπάρχει σε πολλούς χριστιανούς η καχυποψία στο πρόσωπο του εξομολόγου. Ένας ακόμη λόγος που καθιστά την εξομολόγηση παρεξηγημένο μυστήριο είναι η αμφιβολία πολλών αν μπορούν να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους που βλέπουν ότι είναι πολλές, βαριές και συνεχείς, επαναλαμβανόμενες καθημερινά.
Άλλος λόγος που ανέφερε ο π. Δανιήλ, είναι η έγνοια χριστιανών για την εικόνα που θα σχηματίσει ο εξομολόγος από την εξομολόγηση τους. Και ως τελευταίο ανέφερε την άποψη ότι αφού τελικά θα ξανακάνει κάποιος αμαρτίες, ίσως και τις ίδιες με αυτές που θα εξομολογηθεί ή και χειρότερες, αν υπάρχει νόημα να εξομολογηθεί. Τέτοιες σκέψεις και άλλες παρόμοιες μας απομακρύνουν από το Μυστήριο της αγάπης του Θεού.
Η εξομολόγηση είναι θεοσύστατο Μυστήριο όπως και όλα τα άλλα. Οι Απόστολοι, στη συνέχεια οι Επίσκοποι και ακολούθως οι Ιερείς στους οποίους μετέδωσαν τη χάρη και το δικαίωμα αυτό, έχουν την πνευματική εξουσία να τελούν αυτό το Μυστήριο.
Η εξομολόγηση κατά τον ιερό Χρυσόστομο καλλωπίζει την ψυχή και ανακαινίζει τον όλο άνθρωπο. Και όπως είπε χαρακτηριστικά ο π. Δανιήλ, αν θα θέλαμε απλά να παρομοιάσουμε αυτό το Μυστήριο, κάλλιστα θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί το πλυντήριο της ψυχής.
«Πάμε στη εξομολόγηση για να πλύνουμε την ψυχή μας απ’ όλες τις πλευρές και κατόψεις, να την δούμε καλά, να την ψάξουμε εξονυχιστικά, για να μην αφήσουμε κανένα λεκέ. Όλοι οι χριστιανοί χρειάζεται να γίνουμε νοικοκύρηδες της ψυχής μας και να ξέρουμε να χρησιμοποιούμε άριστα το ιερό αυτό Μυστήριο, ώστε η ψυχή μας να λευκαίνεται.»
Η εξομολόγηση κατά τους Πατέρες αποτελεί την αρχή της σωτηρίας και απαραίτητη προϋπόθεση είναι η μετάνοια και όχι απλή συναίσθηση και μεταμέλεια. Μετανοώ, εξήγησε ο π. Δανιήλ, σημαίνει αλλάζω νου, δηλαδή αλλάζει ολόκληρη η ζωή μου, παίρνω σταθερή απόφαση να διορθωθώ, να αλλάξω, να απαρνηθώ την αμαρτία και να πλησιάσω τον Θεό.
Και αφού μετανιώσω, ομολογώ, εξαγορεύω τα κρίματα μου ενώπιον του Πνευματικού. Χρειάζεται πριν να ψάξουμε καλά τον εαυτό μας και να μην είμαστε μάρτυρες υπερασπίσεως του και οι Πατέρες λένε πως αν καταδικάσουμε τον εαυτό μας τώρα στην εξομολόγηση, θα γλυτώσουμε το φρικτό δικαστήριο του ουρανού.
Σε αυτό το ψάξιμο του εαυτού μας, συνέχισε, πρέπει να δούμε εξονυχιστικά τρία σημεία για να εντοπίσουμε την αμαρτωλότητά μας. Το πρώτο είναι η σχέση μας με τον Θεό, να βρούμε αν όντως σχετιζόμαστε με τον Θεό, αν η σχέση μας μαζί Του είναι ζωντανή. Το δεύτερο σημείο είναι η σχέση μας με τον πλησίον και το τρίτο είναι η σχέση μας με τον εαυτό μας.
Στην εξομολόγηση πηγαίνουμε με φόβο Θεού και όχι τον ανθρώπινο φόβο, προετοιμασμένοι, χωρίς ντροπή, χωρίς δικαιολογίες, χωρίς αναβολή, με δάκρυα μετανοίας και έργα που φανερώνουν ότι έμπρακτα μετανιώσαμε.
«Εξομολογούμε στο Θεό τα αμαρτήματα μου, καίτοι Εκείνος τα ξέρει, γιατί αυτό με βοηθάει να καταλάβω σε τι κατάσταση βρίσκομαι, να συνειδητοποιήσω ότι είμαι υπόλογος κι έτσι να ταπεινωθώ για να πάρω σοβαρά το γεγονός της μετανοίας μου. Η ταπείνωση είναι η αρχή της μετανοίας.»
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο π. Δανιήλ αναφέρθηκε συνοπτικά στην αναγκαιότητα της εξομολόγησης τονίζοντας ότι είναι αναγκαία γιατί όλοι είμαστε αμαρτωλοί και μας καθαρίζει. Θεραπεύει τον όλο άνθρωπο από την αμαρτία, αποβάλλει το φορτίο από τις ενοχές που έχουμε ένεκα της αμαρτίας, απομακρύνει τις θλίψεις, οδηγεί στην ταπείνωση, μας φέρνει πιο κοντά στο Θεό. Μέσα από την εξομολόγηση μπορούμε πλέον καθαροί να δοξάζουμε τον Θεό και να αναγνωρίζουμε το μέγεθος της δωρεάς του και τέλος κερδίζουμε τον παράδεισο.
«Δεν υπάρχει λοιπόν άλλος δικός μας δρόμος για να πάμε στη βασιλεία του Θεού, μόνο ο δρόμος της μετανοίας, της ταπείνωσης και της εξομολόγησης. Το Μυστήριο αυτό απευθύνεται σε όλους και μένει να αποδεχτούμε την πρόσκληση της ιεράς εξομολογήσεως και να την ενεργήσουμε στη ζωή μας.»
