Στην Ορθόδοξη θεολογία, όταν λέμε «κατ’ εικόνα Θεού», εννοούμε τον όλο άνθρωπο, και το σώμα, και την ψυχή του. Δεν τον διαχωρίζουμε.
Είναι ένα δώρο του Θεού προς την ανθρωπότητα.
Ομιλία με θέμα «Η Αγία Γραφή πηγή θεολογίας και ζωής: Κατ᾽ εικόνα και καθ᾽ ομοίωση (ερμηνεία στο Γεν. 1,27)», πραγματοποίησε ο Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Κανάκης, Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητρόπολεως Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Τετάρτη 16 Οκτωβρίου.
Της ομιλίας, που δόθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», προηγήθηκε Παράκληση προς τιμήν της Παναγίας Βηματάρισσας.
Μιλώντας καταρχήν για την Παλαιά Διαθήκη, ο π. Ιάκωβος εξήγησε ότι είναι το πρώτο μέρος της θείας αποκαλύψεως. Και όπως και η Καινή Διαθήκη, μιλάει για τον Χριστό.
Η Παλαιά Διαθήκη, έλεγε ότι θα έρθει κάποιος που θα σώσει τον κόσμο, η Καινή Διαθήκη ότι ήρθε το πρόσωπο αυτό και το βιβλίο της Αποκαλύψεως ότι θα έρθει ξανά. Άρα, όλη η Αγία Γραφή μιλάει για τον Χριστό.
«Το πρώτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, η Γένεσις, μιλάει για την δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου.
Ο Θεός – Πατέρας στη Γένεση, λέει «ποιήσωμεν», αναφερόμενος, σύμφωνα με την ερμηνεία των Πατέρων, στα άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδας.»
Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε «κατ᾽ εικόνα και καθ᾽ ομοίωση». Κι εφόσον ο άνθρωπος έχει σώμα, ενώ ο Θεός όχι, οι Πατέρες ερμηνεύουν ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα του Υιού Του, που επρόκειτο να γίνει άνθρωπος.
Κατ’ εικόνα είναι, όπως δημιουργείται ο άνθρωπος από τον Θεό. Το καθ’ ομοίωση είναι αυτό που πρέπει να γίνει ο άνθρωπος. Το ότι ο Θεός έπλασε, τον άνθρωπο, σημαίνει την ειδική μέριμνα που είχε για τον άνθρωπο.
Η λέξη εικόνα, συνέχισε, περιγράφει γενικά την απεικόνιση κάποιας μορφής ή κάποιου αντικειμένου.
Στην Παλαιά Διαθήκη, η εικόνα γίνεται μία πολύ εσωτερική κατάσταση, που δηλώνει συγγένεια, ουσιαστική σχέση μεταξύ του πλάστη και του δημιουργήματος.
«Ο Ισραηλίτης, έδινε χαρακτηριστικά στον Θεό του. Δεσμευόταν όμως από το Νόμο και δεν επιτρεπόταν να έχει ομοιώματα και να προσκυνάει είδωλα.
Στην Ορθόδοξη θεολογία, όταν λέμε «κατ’ εικόνα Θεού», εννοούμε τον όλο άνθρωπο, και το σώμα, και την ψυχή του. Δεν τον διαχωρίζουμε. Είναι ένα δώρο του Θεού προς την ανθρωπότητα.»
Και η πορεία είναι, αυτή η εικόνα που δημιουργείται, να γίνει όμορφη, για να φτάσει ο άνθρωπος στο καθ’ ομοίωση.
Ως προς την ουσία, τόνισε ο π. Ιάκωβος, ο Θεός δημιουργεί τον άνθρωπο κατ’ εικόνα Του, προκειμένου να φτάσει ο άνθρωπος στην μίμηση του Θεού, και να φτάσει έτσι στο καθ’ ομοίωση.
Για να ολοκληρώσει:
«Σύμφωνα με τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, ο Θεός μας χαρίζει την αιώνια ύπαρξη, την αγαθότητα και την σοφία, για τα οποία πρέπει να παλέψει ο άνθρωπος.
Όταν αγιάζει ένας άνθρωπος, αγιάζει όλη η δημιουργία. Έχουμε μετοχή της κτίσης, στο άκτιστο.»
