ΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΟΔΟΙ
(ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΚΑΤΗΧΗΣΗΣ)
Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2019
Διδάσκων: Αρχιμ. Δανιήλ Ψωίνος
Β΄Οικουμενική Σύνοδος
• Τα δύο μεγάλα δόγματα της Εκκλησίας μας είναι το Τριαδικό και το Χριστολογικό. Πιστεύουμε στο Τριαδικό του Θεού «μονάς ἐν Τριάδι, Τριάς ἐν μονάδι, Τριάς ἅμα καί μονάς». Επίσης πιστεύουμε στον Κύριο Ιησού Χριστό ως «διπλοῦν τήν φύσιν ἀλλ’ οὐ τήν ὑπόστασιν»
• Ο Κύριος μας ήλθε και μας αποκάλυψε όλη την αλήθεια για το ποιος είναι ο Θεός και πώς ο άνθρωπος μπορεί να ενωθεί μαζί Του. Η ένωση του ανθρώπου με το Θεό είναι εφικτή όταν ο άνθρωπος ακολουθήσει, ζήσει μέσα στην αλήθεια του δόγματος.
• Δεν αρκεί μόνο να έχουμε μια στείρα γνώση περί Θεού αλλά να διατηρούμε διαρκώς στην ζωή μας ζωντανή την παρουσία Του, όπως θα μας πει και ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης «ὁ Κύριος μακαρίζει ὄχι αὐτόν πού μαθαίνει κάτι γιά τόν Θεό, ἀλλά αὐτόν που ἀποκτᾶ τόν Θεό μέσα του».
• Η Α΄ και η Β΄ Οικουμενικές Σύνοδοι ασχολήθηκαν με το Τριαδικό δόγμα. Βρίσκονται σε άμεση σύνδεση. Η Α΄ προϋποθέτει τη Β΄ και η Β΄ δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς την Α΄.
• Η σύνδεση τους εμφαίνεται περισσότερο στο «Σύμβολο της Πίστεως», το οποίο είναι προϊόν των Συνόδων αυτών γι’ αυτό και ονομάζεται «Σύμβολο Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως».
• Η αίρεση του αρειανισμού ήταν η αιτία συγκλήσεως και της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου. Ενώ η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος είχε καταδικάσει την αίρεση αυτή, και ενώ οι αρειονόφρονες είχαν υπογράψει τις αποφάσεις της, ωστόσο δε σταμάτησαν να αγωνίζονται να τις προωθούν και ενίοτε να τις επιβάλλουν.
• Επίσης η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκροτήθηκε για να καταδικάσει νέες αιρέσεις όπως αυτή που αρνείτο τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος και για να εκλέξει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
• Η δαιμονική προσπάθεια των αρειανών να εξαπλώσουν παντού τις αιρετικές τους διδασκαλίες δημιούργησε τις λεγόμενες αρειανικές έριδες (τέσσερις: 326 -340, 341 – 351, 351 – 361, 361 – 381).
• Στις αρειανικές έριδες διακρίνει κανείς:
1. Την έλλειψη σοβαρού θεολογικού προβληματισμού επιμέρους των αιρετικών.
2. Την υπερβολική προσκόλληση των αιρετικών στο γράμμα της Γραφής.
3. Την ύπαρξη πολυπληθών συμβόλων και ομολογιών πίστεως που είχαν ως στόχο να πλήξουν το σύμβολο της Νικαίας.
4. Την προσπάθεια προσεταιρισμού του αυτοκράτορα.
• Τόσο οι αρειονόφρονες όσο και οι ορθόδοξοι παρουσιάζουν σημάδια διασπάσεως. Οι πρώτοι χωρίζονται σε ακραίους αρειανούς, σε ημιαρειανούς και σε μετριοπαθείς αρειανούς. Κάθε ομάδα από αυτές διεκδικούσε την υπεροχή και την επιβολή. Παρόμοια εικόνα παρουσίαζε και η ορθόδοξη πλευρά. Επίσκοποι χειροτονούσαν επισκόπους οι οποίοι δεν αναγνωρίζονταν απ’ όλους.
• Η σύγχυση που επικρατούσε ήταν απειλητική όχι μόνο για την ενότητα της Εκκλησίας αλλά και για την κοινωνική συνοχή της αυτοκρατορίας. Για να λυθούν όλα αυτά τα θέματα κυρίως όμως για την κανονική εκλογή του επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, του «επισημοτάτου» θρόνου, συνήλθε η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος.
• Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος συνήλθε το Μάϊο του 381 στην Κωνσταντινούπολη από τον Μ. Θεοδόσιο. Στην αρχή είχε το χαρακτήρα Ενδημούσας ή Τοπικής Συνόδου αφού δεν εκλήθησαν να συμμετέχουν σ’αυτή όλοι οι επίσκοποι (συμμετείχαν μόνο οι επίσκοποι της ανατολής).
• Πρώτος πρόεδρος της Συνόδου ήταν ο Μελέτιος Αντιοχείας. Μετά το θάνατο του ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο οποίος παραιτήθηκε και ανέλαβε ο Νεκτάριος ο οποίος ήταν μόλις κατηχούμενος.
• Η Σύνοδος στην αρχή εξέλεξε αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο, ο οποίος παραιτήθηκε διότι αντέδρασαν οι αρχιερείς της Αιγύπτου επειδή ανέβηκε στη θέση από μετάθεση, διότι πριν είχε εκλεγεί επίσκοπος Σασίμων.
• Η Β΄Οικουμενική Σύνοδος επίσης καθόρισε τα πρεσβεία τιμής του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως με τον 3ο Κανόνα της: «Τόν μέν τοι Κωνσταντινουπόλεως Ἐπίσκοπον ἔχειν τά πρεσβεῖα τῆς τιμῆς μετά τόν τῆς Ρώμης Ἐπίσκοπον, διά τό εἶναι αὐτήν Νέαν Ρώμην».
• Η Σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως καταδίκασε όλες τις αιρέσεις και ομολόγησε την πίστη της στο Σύμβολο της Νικαίας το οποίο συμπλήρωσε με τα επόμενα 5 άρθρα.
• Διατύπωσε 7 κανόνες (κάποιοι μιλούν για 4 μόνο).
• Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος καίτοι παραιτήθηκε έθεσε τις βάσεις για τις αποφάσεις της Β΄Οικουμενικής Συνόδου και τη θεολογία της αφού υιοθέτησε και ερμήνευσε τη διδασκαλία του Μ.Βασιλείου για τη διάκριση ουσίας και υποστάσεων στην Αγία Τριάδα.
• Στη Β΄Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 150 θεοφόροι Πατέρες. Καταδίκασαν όλους τους πνευματομάχους (οπαδούς του Μακεδονίου) αλλά και τους απολιναριστές (οπαδούς του Απολιναρίου).
• Επίσης καταδικάστηκαν οι Ευνομιανοί, οι Ημιαρειανοί, οι Σαβελλιανοί, οι Μαρκελλιανοί και οι Φωτεινιανοί.
