ΣΠΟΥΔΗ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
(ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ)
Τετάρτη 30 Ιανουαρίου 2019
Διδάσκων: κ. Δημήτρης Κοντοδήμος
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ
Οι λαμπρές μέρες του αρχαίου Ελληνικού δράματος έχουν περάσει. Η κωμωδία συνεχίζει να κυριαρχεί με μια νέα μορφή. Η νέα κωμωδία είναι μια ρομαντική ιστορία ηθών που έχει χάσει τα ίχνη της θρησκευτικής καταγωγής της. Η πλοκή της περιστρέφεται γύρω από οικογενειακά ζητήματα, διαπροσωπικές σχέσεις με πάντοτε τον πρόθυμο και πονηρό δούλο να παίζει σημαντικό ρόλο. Το μόνο κοινό με την αρχαία κωμωδία είναι η αθυροστομία. Αντιπρόσωπος της νέας κωμωδίας θεωρείται ο Μένανδρος 342 – 292 π.Χ.
Σε επαφή με την εύπεπτη νέα κωμωδία ήρθαν οι ρωμαίοι κωμωδιογράφοι, οι οποίοι επηρεασμένοι από αυτήν έγραψαν σπουδαία έργα. Οι κυριότεροι δημιουργοί είναι ο Πλαύτος (254-184 π.Χ.) όπου ήταν κυρίως ένας μεταφραστής και διασκευαστής ελληνικών προτύπων που χάθηκαν. Οι χαρακτήρες που ανάπτυξε στα έργα του ήταν ο καυχησιάρης στρατιώτης, ο φιλάργυρος, και ο πάντα φοβισμένος μα πολυμήχανος δούλος. Τά έργα του ήταν περισσότερο για να παίζονται παρά για να διαβάζονται. Και ο Τερέντιος (190-159 π.Χ.) ένας απελευθερωμένος σκλάβος από την αφρική, αρκετά μορφωμένος, τα έργα του χαρακτηρίζονται για την διαχρονικότητα τους. Τα έργα του λόγω του βαθύ τους προβληματισμού ήταν περισσότερο για να διαβάζονται παρά για να παίζονται όπως και οι τραγωδίες του Σενέκα ο οποίος εθεωρείτο τεχνίτης της τραγωδίας για εκείνη την εποχή.
Λόγω της έλλειψης πνευματικής ανάπτυξης από την επιβολή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το θέατρο περνάει στα χέρια της αγροτικής φάρσας που στην αρχή κρατάει ένα επίπεδο επηρεασμένη από τους μεγάλους δημιουργούς, αργότερα ευτελίζετε και το θέατρο χάνει τελείως την αξιοπρέπεια του. Στούς μεταχριστιανικούς χρόνους θεωρείται απαγορευμένο μέσον ψυχαγωγίας.
Παύει πλέον το θέατρο να χρησιμοποιεί την ορχήστρα και έτσι δεν χρειάζεται να παίζεται σε ημικυκλική διάταξη χρησιμοποιείται η εξέδρα και έχουμε και την πρώτη εμφάνιση της αυλαίας. Ο χορός του αρχαίου θεάτρου δεν έχει καμία θέση σε αυτά τα είδη θεάτρου.
Η έλλειψη της θρησκευτικότητας δημιούργησε ευτελισμό στην ανάπτυξη της δημιουργίας η οποία αφουγκράζοντας μόνο την επιφάνεια έχασε τον υγιή προβληματισμό της.
Στο Μεσαιωνικό θέατρο έχουμε εξαφάνιση του κλασικού δράματος και την αρχή του λειτουργικού ή εκκλησιαστικού δράματος.
Το εκκλησιαστικό λειτουργικό δράμα βασίζεται στην ανάπτυξη και στο παίξιμο εκκλησιαστικής τελετουργίας πρωτεργάτης αυτού του είδους θεάτρου ήταν η αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Η εξέλιξη του λειτουργικού δράματος με αναφορά σε θεματολογία έξω εκκλησιαστική έγινε με αργά βήματα όπως ακριβώς και στην αρχαία εποχή η τελετουργία του διθυράμβου σε κλασσικό δράμα.
Το μεσαιωνικό θέατρο μπορεί να θεωρηθεί η αρχή μιας εξελικτικής πορείας για τον κινηματογράφο. Παιζόταν πρωτόγονα αλλά με κινηματογραφική υφή και με μεγαλειώδεις εικόνες.
Με την εισαγωγή της Ιταλικής Αναγέννησης παύει να υφίσταται το Μεσαιωνικό θέατρο σαν λειτουργικό δράμα.
