ΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΟΔΟΙ
(ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΚΑΤΗΧΗΣΗΣ)
Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2019
Διδάσκων: Αρχιμ. Δανιήλ Ψωίνος
ΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΟΔΟΙ
Τούτη τη χρονιά θα μας απασχολήσει ένας πανάρχαιος σημαντικός θεσμός με τεράστια σημασία για την ζωή, την παρουσία και την πορεία της Αγίας μας Εκκλησίας μέσα στον κόσμο αυτό, με στόχο και προοπτική βεβαίως την αιωνιότητα.
Ο θεσμός αυτός τον οποίο θα προσεγγίσουμε και θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε είναι «η Οικουμενική Σύνοδος».
Η Οικουμενική Σύνοδος αποτελεί την ύψιστη και τέλεια μορφή του εκκλησιαστικού πολιτεύματος.
Για την Εκκλησία μας η Οικουμενική Σύνοδος απετέλεσε το ανώτατο διδακτικό, νομοθετικό, διοικητικό και δικαστικό όργανο της. Η Σύνοδος θεωρείται ο αυθεντικός ερμηνευτής της αποστολικής παράδοσης και το όργανο εκείνο που διευθετεί θέματα εκκλησιαστικής ζωής και τάξης.
Πριν αναφερθούμε στα σχετικά μιας Οικουμενικής Συνόδου είναι απαραίτητο να διευκρινήσουμε ότι υπάρχουν αναλόγως του τρόπου σύγκλισης, των συμμετεχόντων επισκόπων, του τόπου σύγκλισης, των εξεταζομένων θεμάτων, πολλών μορφών συνοδοί:
1. Τοπική Σύνοδος (ρυθμίζει τοπικά θέματα διοικητικού χαρακτήρα).
2. Ενδημούσα (αποτελείται από τους επισκόπους που ενδημούν (παραμένουν στην πρωτεύουσα) και καλούνται εκτάκτως από τον Οικουμενικό Πατριάρχη για να ρυθμίσουν αναφυόμενα τρέχοντα θέματα.
3. Ληστρική (με δόλια και αρπακτική διάθεση – η μη έγκυρη)
4. Οικουμενική
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ;
Ο μεγάλος καθηγητής Ιωάννης Καρμίρης δίνει τον εξής ορισμό:
«μεγάλαι συνελεύσεις επι το αυτό των εξ απάσης της χριστιανικής οικουμένης επισκόπων της Εκκλησίας, προς κοινήν συνδιάσκεψιν και απόφασιν επί σοβαρών δογματικών και άλλων εκκλησιαστικών ζητημάτων».
Άλλος ορισμός: «Οικουμενική Σύνοδος είναι μια Σύναξη των Ποιμένων και διδασκάλων της Καθολικής Εκκλησίας του Χριστού, απ’ όλο τον κόσμο, όσο το δυνατόν, για την καταδίκη των αιρέσεων και των διαφόρων κακοδοξιών, για τον καθορισμό της σωστής διδαχής και για την ευταξία της Εκκλησίας.»
Η συνοδικότητα ως πρακτική και ήθος υπήρχε από την αρχή στην Εκκλησία αλλά και προ αυτής. Πρότυπο του συνοδικού εκκλησιαστικού συστήματος υπήρξε η Αποστολική Σύνοδος του 49 μ.Χ. η οποία απεφάνθη για θέματα που αφορούσαν τους εξ’ εθνών χριστιανούς.
Η σύγκλιση Συνόδων βασίζεται και στα Κυριακά λόγια τα οποία δίδουν τεράστια ισχύ στις αποφάσεις της Εκκλησίας και αναγράφονται στο κατά Ματθαίον Άγιον και Ιερόν Ευαγγέλιον κεφάλαιο 18 και στίχο 17.
Από πλευράς διαδικασίας στη συνοδική πράξη ανήκουν:
1. η σύγκλιση
2. η νομιμοποίηση των συνέδρων
3. η διεύθυνση των συζητήσεων
4. η τήρηση των πρακτικών (συνήθως)
5. η ψηφοφορία
6. η υπογραφή των πρακτικών
7. η επικύρωση από τον αυτοκράτορα
8. αποστολή πρακτικών για επικύρωση σε επισκόπους που δεν ήσαν παρόντες
Οι Οικουμενικές Σύνοδοι μας προσέφεραν Κανόνες και Όρους.
Κανόνες: αναφέρονται στη λειτουργική, διοικητική και ποιμαντική ζωή της Εκκλησίας.
Όροι: αναφέρονται στα δογματικά ζητήματα της Εκκλησίας.
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΣΥΝΟΔΩΝ
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Άρειο και τον Αρειανισμό. Διατύπωσε τους πρώτους όρους ορθού Χριστιανικού δόγματος και ιδιαίτερα τα περί του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, τον Ιησού Χριστό, ως ομοούσιον τω Θεώ Πατρί. Συνέταξε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.
Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τα υπολλείματα του Αρειανισμού, τον Μακεδόνιο Πατρ. Κων/πόλεως και τον Απολινάριο. Συμπλήρωσε τα πέντε τελευταία άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως μεταξύ των οποίων και τα περί του Αγίου Πνεύματος, του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδος, ως ομοουσίου τω Πατρί και τω Υιώ.
Η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε την αιρετική διδασκαλία του Νεστορίου Πατρ. Κων/πόλεως, ο οποίος απέρριπτε τον τίτλο Θεοτόκος για την Παναγία. Ομοίως θεολόγησε περί των δύο τελείων φύσεων του Χριστού, της θείας και της ανθρωπίνης.
Η Δ’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Μονοφυσιτισμό και καθήρεσε τον αρχηγέτη του Ευτυχή Αρχιμανδρίτη και Διόσκορον Πατρ. Αλεξανδρείας. Προσδιόρισε επίσης την υποστατική ένωση των δύο εν Χριστώ φύσεων: «ασυγχύτως, ατρέπτως, αχωρίστως και αδιαιρέτως».
Η Ε’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Μονοφυσιτισμό και τα «τρία κεφάλαια του Ωριγένη».
Η ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Μονοθελητισμό και τον Μονοενεργητισμό.
Η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος συμπλήρωσε το έργο των δύο προηγούμενων και εξέδωσε μόνο Κανόνες (102).
Η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε την εικονομαχία.
