Η καλή αδιαφορία είναι να έρθει η ευλογημένη εκείνη στιγμή που με τη Χάρη του Θεού, θα εγκαταλειφθούμε στην πρόνοια Του. Να παύσουμε αυτό το φοβερό άγχος του προγραμματισμού και του ελέγχου.
Στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, ο Πρωτοπρεσβύτερος Σπυρίδων Τσιμούρης, Θεολόγος, φιλοξένησε την Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου, τον Συγγραφέα και Εφημέριο του Ιερού Ναού Αγίας Ειρήνης Ηρακλείου Κρήτης, Πρωτοπρεσβύτερο Χαράλαμπο – Λίβυο Παπαδόπουλο, σε μία συζήτηση με θέμα «Je m’en fous (Δεν με νοιάζει)».
Η εκδήλωση, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…».
Ξεκινώντας από τον τίτλο της συζήτησης, την έννοια της αδιαφορίας, ο π. Χαράλαμπος την χαρακτήρισε ως μία στάση ζωής, η οποία μπορεί να πάρει πάρα πολλές ερμηνείες. Δηλαδή ένας άνθρωπος φαίνεται να τα βαριέται όλα ή να αδιαφορεί για όλα και αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς και ποικίλους λόγους. Ψυχολογικούς, κοινωνικούς, υπαρξιακούς και πνευματικούς.
Αδιαφορία για τον εαυτό μας
Πρώτος σταθμός, η αδιαφορία για τον εαυτό μας. Η οποία ξεκινάει από μια πάρα πολύ κακή σχέση με τον εαυτό μας. Κι έχω κακή σχέση με τον εαυτό μου, γιατί δεν μπορώ να τον αντικρύσω τον εαυτό μου, όπως είπε.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια πολύ κακή εικόνα και παράσταση για το ποιοι είναι. Θεωρούν ότι έχουν έναν απαίσιο εαυτό.
Το να αγαπήσει ο άνθρωπος τον εαυτό του δεν είναι εύκολο. Γιατί για να αποδεχτεί τον εαυτό του πρέπει να έχει καταλάβει ποιος είναι ο εαυτός του. Καλείται ο άνθρωπος να αναγνωρίσει την ταυτότητα του.
Και οι περισσότεροι δεν ξέρουν ποιοι είναι. Είναι τόσες οι μάσκες που φοράνε καθημερινά, που δεν ξέρουν ποιοι είναι. Κι έτσι πολλές φορές η αδιαφορία γίνεται άμυνα.»
Η κλήση του Θεού προς συνάντηση μαζί Του, η οποία ξεκινάει μέσα από τον εαυτό μας για να καταλήξει στον Θεό, αφού η πορεία είναι η αυτογνωσία, αδελφογνωσία και μετά η θεογνωσία, γίνεται με δύο τρόπους.
Ο ένας τρόπος είναι ότι ο Θεός μας καλεί σε συνάντηση μαζί Του, μέσα από τις ευλογίες, τα χαρίσματα και τα δώρα τα οποία μας δίνει. Αυτά που μας δίνει δεν είναι αυτονόητα, γιατί δεν υπάρχει τίποτα αυτονόητο σε αυτή τη ζωή. Τα πάντα είναι δώρο, η ίδια η ύπαρξη είναι δώρο.
Επειδή όμως εμείς στρεφόμαστε νάρκισσα προς τον εαυτό μας και θεωρούμε ότι είμαστε το κέντρο του σύμπαντος, ξεχνάμε ότι έχουμε λάβει από αλλού αυτά τα δώρα, τα θεωρούμε αυτονόητα και δικούς μας καρπούς και επιτεύγματα, οπότε πάλι δεν οδηγούμαστε στον Θεό, ούτε στον εαυτό μας και εγκλωβιζόμαστε στις επιτυχίες μας, τα χαρίσματα μας, τις δυνατότητές μας.
Τότε ο Θεός επιτρέπει στη ζωή μας να έρθουν οι πειρασμοί. Αυτός είναι ο δεύτερος τρόπος με τον οποίον ο Θεός καλεί τον άνθρωπο σε μία αυτογνωσία και συγχρόνως σε μία θεογνωσία.
«Επιτρέπει τους πειρασμούς να εμφανιστούν στην ζωή μας και μας δίνει έτσι την δυνατότητα να κατέβουμε πιο βαθιά στην ύπαρξη μας. Μας φανερώνει την κτιστότητα μας, ότι είμαστε πεπερασμένοι άνθρωποι. Ο πόνος διαλύει την παντοδυναμία του εγώ και τη φαντασίωση του ανθρώπου ότι αυτός είναι και κανείς άλλος.
Ο πόνος είναι ο καλύτερος φίλος μας. Αρκεί να γίνει σωστή ανάγνωση, σωστή ερμηνεία και σωστή τοποθέτηση.»
Η πρώτη παγίδα είναι ο ίδιος ο εαυτός μας. Για να μπορέσεις να βρεις πραγματικά ποιος είσαι, πρέπει να σκοτώσεις τον ίδιο τον εαυτό σου. Να σκοτώσεις την εικόνα σου, τις ψευδαισθήσεις σου, τις προκαταλήψεις σου, τα στερεότυπα σου.
Δύσκολο πράγμα, σημείωσε. Θα νιώσεις μετέωρος, ότι δεν έχεις γη να πατήσεις. Η αγιότητα και η αληθινή και ουσιαστική σχέση με τον εαυτό και τον Θεό, γίνεται στην ολική απογύμνωση.
Κι αυτό γίνεται μόνο σε οριακές καταστάσεις της ύπαρξης. Θα περάσεις πολλές φορές από την κόλαση για να πας στον παράδεισο.
Αδιαφορία για τον αδελφό μας
Η συνέχεια αφορά τους αδελφούς μας. Η αδιαφορία είναι κόλαση, τονίζει ο π. Χαράλαμπος. Δεν σε ανοίγει σε γνωριμία με τον εαυτό σου και με τον άλλον, δεν μαθαίνεις τον άλλον, δεν κοινωνείς με τον άλλον, δεν επικοινωνείς με τον άλλον, δεν γεύεσαι τα χαρίσματα που έχει ο άλλος, δεν παίρνεις και δεν σου δίνει. Δεν υπάρχει αυτή η χαρά της ζωής από το μοίρασμα που γίνεται.
Όποιος κλείνεται νάρκισσα στον εαυτό του πεθαίνει ψυχικά και σωματικά.
«Στο ποσοστό που έχω αγαπήσει τον εαυτό μου, μπορώ να αγαπήσω τον άλλον. Αυτό σημαίνει ότι έχω καταλάβει τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, να πέφτεις, να πονάς, να αγωνιάς, να φοβάσαι, να λυπάσαι.
Τι σημαίνει να βιώνεις συναισθήματα ανθρώπινα, οδυνηρές και οριακές καταστάσεις. Το καταλαβαίνεις όμως όταν είσαι αληθινός με τον εαυτό σου. Τότε μπορείς να καταλάβεις και τον άλλον.
Δεν μπορείς να διαβάσεις το βιβλίο του άλλου όταν δεν έχεις διαβάσει μία σελίδα της δικής σου ψυχικής ιστορίας.»
Όταν όλη η ύπαρξη μου έχει χτιστεί σε ένα υποκειμενισμό, δηλαδή τι θέλω εγώ, ποια είναι τα δικαιώματα μου, τα θελήματα μου, όλα αυτά με αποξενώνουν από τους πάντες και τα πάντα, συνέχισε.
Στην πατερική θεολογία η ενσυναίσθηση δεν είναι ρομαντισμός, είναι ρεαλισμός. Αν δεν πάρω την θέση σου, αν δεν έρθω εκεί που είσαι, αν δεν κατέβω στην κόλαση σου, στον πειρασμό, την οδύνη, το πρόβλημα σου, αγάπη δεν μπορεί να ονομαστεί.
Αδιαφορία για την κοινωνία
Προχωρώντας, ο π. Χαράλαμπος υπογράμμισε πως εάν η κοινωνία μας είναι απογοητευμένη, θα πρέπει να δούμε το γιατί. Είναι απογοητευμένη γιατί για χρόνια πολλά γοητεύτηκε από ένα ψέμα, από μία κενή ζωή, από ένα κέρδος και μία επιτυχία που δεν είχε κόπο και ιδρώτα, δεν είχε σταυρό.
«Έχουμε καταστρέψει τους αξιακούς κώδικες της κοινωνίας μας. Δεν έχει όραμα αυτός ο λαός, να πιστεύει σε κάτι κοινό. Να ενώνεται το ατομικό και να γίνεται συλλογικό μπροστά σε έναν οραματισμό.
Εκείνο που μας φοβίζει να μετέχουμε στη ζωή, είναι ο ίδιος ο φόβος της ζωής. Η ίδια η ζωή δημιουργεί έναν φόβο στον άνθρωπο γιατί είναι απρόβλεπτη και δεν μπαίνει σε καλούπια.
Η ζωή έχει μία δυναμική που μπορεί να ανατρέψει τα πάντα και αυτό μας αγχώνει. Δημιουργούμε γρήγορα τις δικές μας κρυψώνες και κρυβόμαστε από την ζωή.»
Η αγάπη του Σταυρού
Αυτός ο οποίος αγαπάει τον Σταυρό του Χριστού και βλέπει ότι οι δοκιμασίες είναι σταυρός προς αγιασμό του, νιώθει μια απίστευτη γλύκα μέσα στην ψυχή του, σημείωσε ο π. Χαράλαμπος προχωρώντας την συζήτηση.
Οι δοκιμασίες είναι στην πραγματικότητα παρουσία του Θεού. Ο Θεός παραχωρεί κάτι μέσα στην πρόνοια και το σχέδιο Του, για να σε βοηθήσει να εξελιχθείς πνευματικά.
«Όσο πιο βαθιά κατεβαίνεις στην ύπαρξη σου, τόσο πιο αγκαλιά γίνεσαι για τους άλλους. Βαθαίνεις μέσα και πλαταίνεις έξω.
Στο σταυρό πάνω δεν είσαι μόνος. Πονάς, αλλά αισθάνεσαι μία βαθειά αγκαλιά, ότι κάποιος εκείνη την ώρα σε κρατάει.»
Η καλή αδιαφορία
Και η συζήτηση ολοκληρώθηκε με την καλή αδιαφορία. Όπως τόνισε ο π. Χαράλαμπος, η καλή αδιαφορία είναι να έρθει η ευλογημένη εκείνη στιγμή που με τη Χάρη του Θεού, θα εγκαταλειφθούμε στην πρόνοια Του. Να παύσουμε αυτό το φοβερό άγχος του προγραμματισμού και του ελέγχου.
Να καταλάβουμε ότι στη σφαίρα της σχέσης με τον Θεό, δεν είναι τα πράγματα όπως στον κόσμο.
Ο Θεός δεν σκέφτεται όπως εμείς, δεν ενεργεί όπως εμείς, δεν προνοεί όπως εμείς και είναι τελείως αλλιώς. Είναι ο «αλλιώς». Είναι παράδοξος, παράξενος Θεός.
Κρύβεται, φανερώνεται. Μπορεί να φανερωθεί μέσα από έναν άνθρωπο που δεν τον φανταζόμαστε, από ένα περιστατικό άσχετο και να αλλάξει όλη η ζωή μας.
«Τους Αγίους δεν τους ενδιέφερε η γνώμη του κόσμου, χαλούσαν την εικόνα τους, γίνονταν πολλές φορές σημεία αντιλεγόμενα. Χρησιμοποιούσαν παράδοξους τρόπους για να προσεγγίσουν τους ανθρώπους.
Αλλά για να είναι έντονη η ζωή πρέπει να αποδεχθείς και τον πόνο».
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου, Φωτογραφίες: Παναγιώτης Καράπασιας
