Το κήρυγμα χαρακτηρίζεται ως «μυστήριο του λόγου», γιατί γεννιέται μέσα στο μυστήριο των μυστηρίων, τη θεία Λειτουργία, γιατί βιώνεται εν μυστηρίω, αλλά και λειτουργεί μυστηριακά, δηλαδή οδηγεί στη σωτηρία
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς και σε συνεργασία με το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Πειραιώς «Κοινωνία – Πολιτισμός – Θρησκεία», την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε το 3ο Θεολογικό Αρχονταρίκι στο οποίο συζητήθηκε το θέμα: «Εκκλησιαστική Διοίκηση και Εκκλησιαστικός λόγος στο σύγχρονο κόσμο».
Στην συζήτηση συμμετείχαν ο κ. Ισίδωρος Παχουνδάκης και ο κ. Ευστράτιος Σπύρου, Υπεύθυνοι Εκπαίδευσης του Προγράμματος, ο κ. Γεώργιος Μανώλης, M.Sc. Ερμηνευτικής Θεολογίας και ο κ. Βασίλειος Γκρίλλας, Μ.Sc. & Υποψήφιος Διδάκτωρ της Δογματικής Θεολογίας.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Αρχιμ. Χρυσόστομος Χρυσόπουλος, Θεολόγος, προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων Αττικής, ο οποίος παρουσίασε τους συμμετέχοντες, κάνοντας παράλληλα μια πρώτη γενική τοποθέτηση επί του θέματος.
Ισίδωρος Παχουνδάκης – Ευστράτιος Σπύρου
Πρώτος έλαβε τον λόγο ο κ. Ισίδωρος Παχουνδάκης, Υπεύθυνος Εκπαίδευσης του προγράμματος, αναπτύσσοντας το θέμα της ηγεσίας. Τι είναι ο ηγέτης, πόσο σημαντικός είναι ένας ηγέτης για έναν οργανισμό, μία υπηρεσία, μία κρατική δομή, μια επισκοπή, ήταν οι βασικοί άξονες της ομιλίας που είχαν ετοιμάσει από κοινού με τον έτερο Υπεύθυνο Εκπαίδευσης του προγράμματος κ. Ευστράτιο Σπύρου.
Απαντώντας στα βασικά ερωτήματα, ο κ. Παχουνδάκης σημείωσε πως η ηγεσία μιας επιχείρησης επιτελεί μια απαιτητική εργασία που προαπαιτεί εμπειρία και καλή γνώση της ανθρώπινης φύσης. Οι ιδιοκτήτες και οι διαχειριστές μιας επιχείρησης έχουν τη δύναμη να διαμορφώσουν την κουλτούρα και τις αξίες του οργανισμού τους και κατ’ επέκταση τα συστήματα που θα δίνουν κίνητρα στους εργαζόμενους για παραγωγικότητα και τις ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη.
Προκειμένου να επιτευχθεί υπεύθυνη επιχειρηματική δράση, η επιχείρηση θα πρέπει με προσοχή να επιλέγει τα ηγετικά της στελέχη και να τους αναθέτει με συνέπεια την κατανομή καθηκόντων, έτσι ώστε να διασφαλίζει τη δέσμευσή της στην κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνη επιχειρηματική δράση.
«Το να μπορεί να ανταποκρίνεται ταχέως μια επιχείρηση στις προσδοκίες του κοινού είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία της επιχείρησης.
Όταν οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τις αξίες της εταιρείας και υποστηρίζουν και οι ίδιοι αυτές τις αξίες, τότε λαμβάνουν περισσότερη ικανοποίηση από τη δουλειά τους και είναι πιο αποδοτικοί.»
Το ανθρώπινο δυναμικό, συνέχισε ο εισηγητής, είναι ίσως το πολυτιμότερο κεφάλαιο της επιχείρησης λόγω του ότι αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας, αφού η κάθε επιχείρηση εξαρτάται από την παραγωγικότητα και τις πρωτοποριακές ιδέες των εργαζόμενων της, καθώς και την εξυπηρέτηση που λαμβάνουν οι πελάτες της.
Όταν το ανθρώπινο δυναμικό είναι ευχαριστημένο με τις συνθήκες εργασίας και τη νοοτροπία της επιχείρησης για την οποία δουλεύει, είναι πιο παραγωγικό, πιστό και αποτελεσματικό.
Η αγορά είναι ένας αρκετά κρίσιμος παράγοντας για την εξέλιξη και την κερδοφορία της επιχείρησης και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό τομέα η διαχείριση του προσωπικού, αφού αφορά άμεσα τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της επιχείρησης. Ο λόγος που ο τομέας της αγοράς είναι υψίστης σημασίας είναι επειδή μέσω της υιοθέτησης υπεύθυνων πρακτικών, οι επιχειρήσεις μπορούν να αποκομίσουν σημαντικά επιχειρηματικά οφέλη όπως η διαφοροποίηση των προϊόντων τους και η διείσδυση σε νέες αγορές.
«Καινοτομία, ηγεσία και επιχειρηματικότητα είναι τα τρία βασικά ζητήματα που πρέπει να έχει στο μυαλό του ο οποιοσδήποτε διοικεί έναν οργανισμό. Επίσης σημαντικά ζητήματα είναι η αποδοτικότητα, παραγωγικότητα και αποτελεσματικότητα των Ανθρωπίνων Πόρων, η πελατοκεντρική αντίληψη και πρακτική, η διαχείριση της φήμης και του κινδύνου και η οικονομική αποδοτικότητα.»
Γεώργιος Μανώλης
Στη συνέχεια μίλησε ο κ. Γεώργιος Μανώλης, M.Sc. Ερμηνευτικής Θεολογίας, με θέμα «Ο λόγος του Λόγου του Θεού στον σύγχρονο κόσμο».
Η αρμονική σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, τον εαυτό του, τον συνάνθρωπο του και τη φύση βιώνεται μέσα στην Εκκλησία, αποτελεί τον εκκλησιαστικό τρόπο ζωής, σημείωσε ο εισηγητής. Η ενορία αποτελεί το κύτταρο του εκκλησιαστικού σώματος, αφού ανακεφαλαιώνεται και συνοψίζει εν τόπω και χρόνω ολόκληρο το μυστήριο της Εκκλησίας.
Σε κάθε ευχαριστιακή σύναξη τα μέλη μιας ενορίας, μιας δηλαδή μικρής γεωγραφικής περιοχής, με προεστώτα τον ιερέα τους, συνέρχονται σε συγκεκριμένη ώρα στον ναό τους για να τελέσουν τη Θεία Λειτουργία.
Το κέντρο μιας εκκλησιαστικής κοινότητος και ο τόπος, αλλά και ο τρόπος της ύπαρξης της, είναι η θεία Λειτουργία. Μέσα στη θεία Λειτουργία σπάζουν τα όρια του εγώ και ο πιστός γίνεται μέλος Χριστού και μέλος του σώματος της Εκκλησίας.
«Ο λόγος του Κυρίου είναι οργανικά δεμένος με τη θυσία και το κήρυγμα των αποστόλων, και ο λόγος των αγίων Πατέρων κινείται αργότερα πάνω στα ίδια ίχνη. Σήμερα το κήρυγμα της Εκκλησίας δεν έχει άλλο χώρο και τρόπο ύπαρξης και προσφοράς, παρά μόνο τον τρόπο και τον τόπο της λατρείας.
Το κήρυγμα χαρακτηρίζεται ως «μυστήριο του λόγου», γιατί γεννιέται μέσα στο μυστήριο των μυστηρίων, τη θεία Λειτουργία, γιατί βιώνεται εν μυστηρίω, αλλά και λειτουργεί μυστηριακά, δηλαδή οδηγεί στη σωτηρία, όπως και όλα τα μυστήρια της Εκκλησίας. Πρόκειται για παρουσίαση του χριστιανικού τρόπου ζωής, για ανάδειξη των θεμελιωδών διδαχών του, για επαλήθευση των ζωοποιών εμπειριών του.»
Το κήρυγμα του θείου λόγου στην Εκκλησία, συνέχισε, είναι βασικό στοιχείο της λατρείας, καθώς μέσω αυτού διδάσκεται και διαδίδεται o λόγος του Θεού, κηρύσσεται η αλήθεια του Ευαγγελίου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και το σωτήριο έργο που πραγματοποιήθηκε απ’ Αυτόν, κατηχείται και στηρίζεται ο Χριστιανός στην πίστη του προς τον Θεό, η οποία τελειοποιείται μέσα από την τήρηση των εντολών του Θεού και των χριστιανικών αρετών.
Μιλώντας ο εισηγητής για την αναγκαιότητα του ορθόδοξου λειτουργικού κηρύγματος, αυτή προβάλλει πρωτίστως από το νόημα της ορθόδοξης λατρείας, προς την οποία και δια της οποίας το ορθόδοξο κήρυγμα μυσταγωγεί τους ακροατές.
Η κρίση του λόγου στις μέρες μας, τόνισε ο κ. Μανώλης, είναι συνέπεια του πληθωρισμού του λόγου. Ποτέ, ίσως, άλλοτε οι άνθρωποι δεν μιλούσαν τόσο πολύ και δεν επικοινωνούσαν τόσο λίγο. Όσο λοιπόν το κήρυγμα δεν απευθύνεται στην καρδιά, αλλά μόνο στο νου του ανθρώπου, τόσο θα επιτείνεται η καθημερινή αγωνία και αμφισβήτηση των πάντων.
Και ολοκλήρωσε:
«Πρέπει να βρεθεί ο τρόπος και η γλώσσα, που θα μιλήσει το κήρυγμα στον κόσμο της φθοράς, στον κόσμο της αδιαφορίας, στον κόσμο που αρνείται να δεχτεί έναν χριστιανικό ευσεβισμό, απομίμηση ανατολικών θρησκειών, πρέπει να βρεθεί ο τρόπος να μιλήσουμε στο νέο που τρέχει ιλιγγιωδώς αψηφώντας την ζωή και τον θάνατο, πρέπει να πάψει ο άνθρωπος να ζει σαν να μην υπάρχει Θεός.
Όμως η δύναμη του σταυρού «η νικήσασα τον κόσμον», ενεργεί θαυμαστά πάντοτε. Η ταπείνωση και η μετάνοια, το «αμήν» στην εντολή της αποστολής και της διακονίας, τη βίωση της θυσίας του κατ’ εξοχήν διδασκάλου, του Χριστού, είναι οι προϋποθέσεις μιας καλής αρχής και ενός ευλογημένου έργου.»
Βασίλειος Γκρίλλας
Τελευταίος έλαβε τον λόγο ο κ. Βασίλειος Γκρίλλας, Μ.Sc. & Υποψήφιος Διδάκτωρ της Δογματικής Θεολογίας που ανέπτυξε το θέμα «Συνοδικός θεσμός: η Εκκλησία ως Σώμα σε σχέση με τον θεσμό αυτό».
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σημείωσε, μοναδική και βασική αρχή διοίκησης, είναι η Συνοδικότητα. Υπό τον όρο της Συνοδικότητας, χαρακτηρίζονται δύο στοιχεία της εκκλησιαστικής διοίκησης.
Καμία θεολογική θέση δεν μπορεί να εκφράζει την αλήθεια, αν δεν προέρχεται από το πνεύμα της συμμετοχικότητας μιας Συνόδου. Η Εκκλησία πάντοτε αποφαίνεται εν Συνόδω.
Ακόμη, η Συνοδικότητα αποτελεί τον τρόπο λήψης, εκτέλεσης και ελέγχου των διοικητικών αποφάσεων που σχετίζονται με την λειτουργία της Εκκλησίας.
Κορμός της διοίκησης και της κανονικής δομής της Εκκλησίας, είναι ο Συνοδικός θεσμός. Αποτελεί μια συλλογική έκφραση διοίκησης της Εκκλησίας.
«Η αναζήτηση της γένεσης του θεσμού, σε έξω της Εκκλησίας περιβάλλοντα, οδηγεί σε λάθος εκκλησιολογικά συμπεράσματα. Η μελέτη της Καινής Διαθήκης, εμφανίζει την χριστιανική κοινότητα δομημένη σε μια πρωτογενή μορφή συνοδικότητας. Πρώτη μορφή Συνόδου, που καταγράφεται στις Πράξεις των Αποστόλων, είναι η Αποστολική Σύνοδος.»
Ο Συνοδικός θεσμός, συνέχισε ο εισηγητής, έχει κέντρο την θεία Λειτουργία και την θεία Κοινωνία. Το ζητούμενο στην πίστη και τη διοίκηση της Εκκλησίας, είναι η απρόσκοπτη συμμετοχή στο Ποτήριο του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, με πρότερη επίλυση κάθε θέματος που αφορά την ομόνοια και την ενότητα του πλήθους των πιστών.
Στη θεία Λειτουργία η Συνοδικότητα αποτυπώνεται και πρακτικά πέριξ της Αγίας Τραπέζης, επί του συνθρόνου. Στο κέντρο ο Επίσκοπος, πέριξ αυτού οι σύνθρονοι πρεσβύτεροι και απαραίτητο στοιχείο,, η παρουσία του λαού στην τέλεση της αναιμάκτου μυσταγωγίας.
Συμπερασματικά, ο κ. Γκρίλλας είπε μεταξύ άλλων:
«Η Εκκλησία έχει άλλα μέτρα από αυτά που έχει ο κόσμος. Η Εκκλησία δεν λειτουργεί με πλειοψηφικό σύστημα στη λήψη των αποφάσεων, αλλά λειτουργεί συνοδικά. Που σημαίνει ότι οι αποφάσεις της λαμβάνονται εξ’ ολοκλήρου και κατ’ ομοφωνίαν. Και αν τυχόν δεν υπάρχει ομοφωνία και είναι κατά πλειοψηφία, είναι εκτελεστέες συλλογικά, από όλους χωρίς αντίρρηση.»
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου
