Ο Άγιος δεν ήταν απλώς ένα έξυπνος άνθρωπος, αλλά ήταν βαθειά ριζοσπαστικός, βαθιά ανατρεπτικός. Η καρδιά του γνώρισε την ελεημοσύνη, το ιδίωμα αυτό που ο Θεός δίνει στους ανθρώπους του.
Σε εξέλιξη βρίσκεται το αφιέρωμα για τα 140 χρόνια από την γέννηση του Αγίου Λουκά του ιατρού, Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως και Κριμαίας, που διοργανώνεται στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς.
Στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» του Ναού, και σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιστημόνων Πειραιώς (Σ.Ε.Π.) μίλησαν για τον Άγιο, ο Αρχιμανδρίτης Σιλουανός Πεπονάκης, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Μαυροματίου και ο κ. Γεώργιος Παπαγεωργίου, Ομότιμος Καθηγητής Χειρουργικής.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Πρόεδρος του Σ.Ε.Π. κ. Παναγιώτης Χαρατζόπουλος, Φυσικός Msc, Med.
Παναγιώτης Χαρατζόπουλος
Προλογίζοντας την εκδήλωση, ο Πρόεδρος του Σ.Ε.Π. κ. Παναγιώτης Χαρατζόπουλος, αναφέρθηκε στην προσωπικότητα του Αγίου, τα σπάνια ταλέντα, τα πνευματικά του χαρίσματα και την εκπληκτική του επιστημονική κατάρτιση.
«Ο Άγιος διακόνησε τον άνθρωπο ως ποιμένας και ιατρός με αξιοθαύμαστη αυταπάρνηση και αγάπη. Αποτελεί κορυφαία μορφή της σύγχρονης Ορθοδοξίας και η ζωή του υπήρξε μια συνεχής και ακούραστη εναλλαγή ανάμεσα στο χειρουργικό νυστέρι και τον Σταυρό. Για δεκαετίες χάρισε ελπίδα και πνευματική δύναμη σ’ έναν ταλαιπωρημένο λαό που στερήθηκε την ελευθερία του, την ιστορία του και την θρησκεία του.
Τώρα σαν Άγιος ολόκληρης της Ορθοδοξίας χαρίζει ελπίδα και δύναμη σε οποιονδήποτε γίνει κοινωνός της αγιότητας του.»
Αρχιμανδρίτης Σιλουανός Πεπονάκης
Για τον Άγιο Λουκά ως ποιμένα και πνευματικό πατέρα, μίλησε ο Αρχιμανδρίτης Σιλουανός Πεπονάκης, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Μαυροματίου.
Στους αιώνες της χριστιανικής ιστορίας, σημείωσε, εμφανίστηκαν νέφη μαρτύρων της αγάπης του Χριστού. Είναι σπάνιοι αυτοί οι μάρτυρες, γιατί δεν υπάρχει άθλος δυσκολότερος και οδυνηρότερος, από τον αγώνα για την αγάπη.
Αν παρατηρήσει κανείς την ζωή του Αγίου Λουκά, θα δει κανείς αυτό το αγωνιστικό φρόνημα, τη δίψα για να μεταδώσει τον λόγο του Θεού, την αγάπη για τη θ. Λειτουργία, την αγωνία για να έχουν οι χριστιανοί ορθόδοξο φρόνημα.
Η ομιλία του π. Σιλουανού κατέδειξε την καιόμενη καρδιά του Αγίου για τον όλο άνθρωπο και την μεταμόρφωση του σε δοχείο της χάριτος του Θεού, αφού πέρασε εξωτερικούς διωγμούς και εσωτερικές μάχες για να καταστεί ευχέτης για όλον τον κόσμο.
Όπως είπε χαρακτηριστικά:
«Ότι έκανε στη ζωή του, δεν το έκανε από μία ιδεολογία. Αγάπησε τον Χριστό με μεγάλη σφοδρότητα. Ως λαϊκός ήταν βαθύτατα πιστός κι αυτή η πίστη του φαίνεται από τη ζωή του και τα έργα του. Η αγάπη του για τον ασθενή και τον πάσχοντα άνθρωπο, πήγαζαν από την βαθιά πίστη του στον Θεό.
Πριν ξεκινήσει κάθε εγχείριση, έκανε πάντα το σημείο του Σταυρού. Στο χειρουργείο είχε κρεμασμένη την εικόνα της Παναγίας και προσευχόταν με θέρμη μπροστά της για λίγα λεπτά. Έπειτα με ένα βαμβάκι ποτισμένο με ιώδιο, έκανε το σημείο του Σταυρού στο σώμα του ασθενούς, στο μέρος που θα γινόταν η τομή. Έτσι προχωρούσε στην επέμβαση.»
Στη συνέχεια έρχεται η κλήση από τον Θεό για την χειροτονία του. Σε μια πολύ δύσκολη εποχή γίνεται κληρικός. Τι μεγαλύτερο δέλεαρ για τον διάβολο, επεσήμανε ο π. Σιλουανός.
Έτσι μπαίνει σε μια άλλη κατάσταση, των πειρασμών. Στην άρση της Χάριτος. Ενισχυμένος από τη χάρη της κλήσης και τη δύναμη της ιερατικής του ιδιότητας, ανοίγεται σε ένα στάδιο αγώνων κάθε λογής.
Αρχίζουν οι διωγμοί, τα απίστευτα βασανιστήρια, οι παντός είδους κακουχίες. Δεν προλαβαίνει να χαρεί και μέσα του συγκλονίζεται από ένα πολύ φυσικό δίλημμα, μια απίστευτη πάλη ανάμεσα στη χειρουργική και την κλήση από τον Θεό.
«Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε τον αγώνα τον εσωτερικό. Μέσα σε μία κατάσταση απίστευτης εξωτερικής ταραχής, προστίθεται η εσωτερική ταραχή, οι λογισμοί.
Έπρεπε να περάσει από την δίνη των λογισμών, την πυρά την πνευματική, για να κατανοήσει ότι έπρεπε να φυλάξει τον εαυτό του από την έπαρση.»
Κατάφερε μέσα από όλη αυτήν τη διαδικασία, να μπει στα βαθύτερα πνευματικά πράγματα. Εργάστηκε ως χειρουργός, πρόσφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του.
Και ο π. Σιλουανός κλείνοντας τον λόγο του, τόνισε:
«Αν κι εμείς καταλάβουμε ότι πρέπει να μπούμε στην «βαθεία καρδία» κι εκεί να δουλέψουμε, θα διαπιστώσουμε ότι αυτοί οι μεγάλοι άνθρωποι του πνεύματος και του Αγίου Πνεύματος, έκαναν αυτήν την διαδικασία. Δεν αρνήθηκαν τα εγκόσμια, αλλά την ιδέα του κόσμου και μπήκαν να δουν και να μετανοήσουν για την αμαρτία τους κι εκεί συνάντησαν τον Χριστό.
Ο Άγιος δεν ήταν απλώς ένα έξυπνος άνθρωπος, αλλά ήταν βαθειά ριζοσπαστικός, βαθιά ανατρεπτικός. Έρχεται να μας ταράξει τα νερά.
Η καρδιά του Αγίου γνώρισε την ελεημοσύνη, το ιδίωμα αυτό που ο Θεός δίνει στους ανθρώπους του.»
Γεώργιος Παπαγεωργίου
Το λόγο έλαβε στη συνέχεια ο κ. Γεώργιος Παπαγεωργίου, Ομότιμος Καθηγητής Χειρουργικής, που μίλησε για τον Άγιο ως ιατρό και καθηγητή χειρουργικής.
Ο Άγιος, όπως είπε ο ομιλητής, σε ηλικία 20 ετών αποφάσισε να σπουδάσει ιατρική. Από το δεύτερο έτος, τον εντυπωσίασε τόσο πολύ η ομορφιά του ανθρωπίνου σώματος και η αρμονία που υπάρχει, ώστε από απλός φοιτητής έγινε εραστής της επιστήμης. Ασχολήθηκε έντονα με την ανατομία και την χειρουργική. Μελετούσε έξω από το Πανεπιστήμιο τις ανατομικές δομές.
Το 1905 διορίστηκε αγροτικός γιατρός σε διάφορα χωριά γύρω από τη Μόσχα, στα οποία βρίσκει μια κατάσταση απελπιστική. Τα νοσοκομεία ήταν σε άθλια κατάσταση.
Το 1908 αποφάσισε να κάνει διδακτορική διατριβή στη Μόσχα. Το 1915 υπέβαλε την διατριβή του, η οποία ήταν πάνω στην «περιοχική αναισθησία».
Με την διατριβή, το 1916 έγινε Διευθυντής Χειρουργός στην Τασκένδη, όπου το 1917 τον βρίσκει εκεί η οκτωβριανή επανάσταση. Ένας νοσοκόμος τον κατέδωσε ως εχθρό του λαού και τον συνέλαβαν.
Επέστρεψε στο νοσοκομείο και σταδιακά έγινε αποδεκτός και από τον κόσμο και από τους φοιτητές του.
«Το 1921 ήρθε η επίσκεψη του Θεού και αποφάσισε να γίνει Ιερέας. Χειροτονήθηκε και αυτό είχε άσχημη επίπτωση στο περιβάλλον του. Το 1923 χειροτονήθηκε Επίσκοπος.
Αυτό ξεχείλισε το ποτήρι της αντίδρασης της άθεης κυβέρνησης και συλλαμβάνεται και εξορίζεται στη Σιβηρία για πρώτη φορά, από το 1923 έως το 1926.»
Εκεί εξακολουθεί να ασκεί τη χειρουργική σε διάφορα χωριά. Όταν επέστρεψε από την εξορία του στην Τασκένδη το 1926, δεν τον προσέλαβαν ξανά στο νοσοκομείο, ως αντικαθεστωτικό.
Μέχρι το 1930 δουλεύει ιδιωτικά, χωρίς να παίρνει λεφτά. Δεν μπορούσε να ζήσει και οι άρρωστοι του αφήνανε φιλοδωρήματα στα κρυφά.
Το 1930 συλλαμβάνεται για δεύτερη φορά κι εξορίζεται στον Αρχάγγελο, το μεγαλύτερο λιμάνι στη Βόρεια θάλασσα, μια πόλη με πολύ κρύο και άσχημο κλίμα.
Το 1934 εκδίδεται για πρώτη φορά το περίφημο βιβλίο του «Δοκίμια για τη χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων». Συγχρόνως, γυρίζοντας από τον Αρχάγγελο, βρίσκει θέση στην Τασκένδη, γίνεται Διευθυντής Χειρουργικής και Καθηγητής και ιδρύει το πρώτο, στη Σοβιετική Ένωση, νοσοκομείο ειδικό για τη θεραπεία των πυογόνων λοιμώξεων.
Περνά μια πολύ δημιουργική περίοδο, αλλά το 1937 τον συλλαμβάνουν ξανά και τον φυλακίζουν για τρία χρόνια. Αμέσως μετά πηγαίνει τρία χρόνια εξορία στη Σιβηρία. Εκεί δουλεύει σε ένα νοσοκομείο με βαθμό και μισθό καθαριστή!
Ενώ είναι στην εξορία, ξεσπάει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Τον μεταφέρουν, μετά από αίτημα του, σε νοσοκομείο υποδοχής τραυματιών από το μέτωπο, με εντολή του ίδιου του Στάλιν. Εκεί έκανε φοβερή δουλειά για δύο χρόνια, για την οποία του απένειμαν το παράσημο για την ηρωική εργασία του στον μεγάλο πατριωτικό πόλεμο και εγκρίθηκε και η βράβευση του με το βραβείο Στάλιν 1ου βαθμού, αντίστοιχο του βραβείου Νόμπελ στη δύση.
Τελειώνει η εξορία του το 1943 και τον μεταθέτουν σε ένα μεγάλο νοσοκομείο στο Ταμπώφ. Παράλληλα είναι και Αρχιεπίσκοπος της περιοχής και κάνει μεγάλο πνευματικό έργο. Πράγμα το οποίο ενόχλησε τις τοπικές αρχές και το 1945 απαίτησαν να φύγει από εκεί.
Η Εκκλησία τον τοποθέτησε στην Συμφερούπολη ως Αρχιεπίσκοπο, όπου εκεί συνέχισε να εργάζεται σαν γιατρός αφιλοκερδώς ιδιωτικά και εκεί κατέληξε τον βίο του το 1961.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ. Παπαγεωργίου στο βιβλίο του Αγίου. Το 1946 εκδίδεται η ολοκληρωμένη έκδοση του βιβλίου του. Το βιβλίο αυτό έμεινε κλασικό στην ρωσική ιατρική. Έγινε ανάρπαστο, με πολλές επανεκδόσεις.
Και σημείωσε χαρακτηριστικά, ολοκληρώνοντας το λόγο του:
«Τα δοκίμια έχουν ακόμη αξία για τον σημερινό ιατρό. Παραμένουν ένα λεπτομερές και ακριβές εγχειρίδιο τοπογραφικής και χειρουργικής ανατομικής, δίνουν σωστά τις θεμελιώδεις αρχές της χειρουργικής, παρουσιάζουν ένα γλαφυρό χρονικό για την ιστορία της ρωσικής ιατρικής, αποτελούν υπόδειγμα ιατρικής δεοντολογίας και είναι ένα πρωτότυπο επιστημονικό σύγγραμμα γραμμένο με ακρίβεια, σαφήνεια και ειλικρίνεια.»
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου
