Στο “Ενοριακό Αρχονταρίκι” του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, ο Πρωτοπρεσβύτερος Σπυρίδων Τσιμούρης φιλοξένησε την Δευτέρα 10 Νοεμβρίου, τον εφημέριο του Ιερού Ναού Αγίας Ειρήνης Ηρακλείου Κρήτης, Πρωτοπρεσβύτερο Χαράλαμπο – Λίβυο Παπαδόπουλο, σε μία συζήτηση με θέμα: “Όλα είναι δρόμος ”.
Τι σημαίνει να ζεις
Στο ξεκίνημα της συζήτησης τέθηκε το ερώτημα, τι σημαίνει να ζεις και γιατί είναι τελικά τόσο δύσκολο να ζει κάποιος; Απαντώντας ο π. Χαράλαμπος τόνισε ότι είναι δύσκολο να ορίσεις τι ακριβώς είναι να ζεις, αλλά το σίγουρο είναι ότι τις περισσότερες φορές δεν έχουμε καν τη διάθεση να μπούμε σ’ αυτήν την διαδικασία. Δηλαδή έχουμε την αίσθηση, ότι το να ζει κανείς σημαίνει απλώς να λειτουργούν καλά τα βιολογικά του όργανα. Αλλά αυτό το πράγμα δεν είναι ζωή και πάντως δεν είναι η ζωή που ήρθε να αποκαλύψει ο Χριστός στον κόσμο.
Και συνέχισε επ’ αυτού:
“Η ζωή έχει ένα ρίσκο, μια αβεβαιότητα, δεν έχει σταθερές. Η μόνη βασική δομή της ζωής είναι το απρόοπτο, το μεταβαλλόμενο, ότι όλα μπορούν να ανατραπούν σε μια στιγμή. Επειδή έχουμε ένα ισχυρό εγώ και θέλουμε να ελέγχουμε τα πάντα, δεν μπορούμε να αφεθούμε σ’ αυτή τη ροή. Δημιουργούμε διάφορες κρυψώνες στις οποίες μπαίνουμε και κρυβόμαστε, μόνο και μόνο για να μη ζήσουμε. Μπορεί να είναι μια όμορφη ιδεολογία στην οποία αφιερωνόμαστε, ο ιερός θεσμός του γάμου, ακόμα και η Εκκλησία μπορεί να είναι μια μεγάλη κρυψώνα που κρύβομαι εκεί μέσα, μπροστά στη δειλία μου να ζήσω την πραγματική ζωή.”
Ξεδιπλώνοντας το λόγο του, ο προσκεκλημένος εξήγησε ότι το να ζεις είναι να μπορείς να αναλαμβάνεις την ευθύνη των πράξεών σου και εμείς δεν θέλουμε ευθύνες. Γι’ αυτό και αποδίδουμε όλα τα κακά και τα δεινά στους άλλους. Η ζωή την οποία πολλοί προσπαθούν να βιώσουν δεν είναι εδραιωμένη πάνω στις βασικές ανάγκες του ανθρώπου. Στην πραγματικότητα εξυπηρετούν πάθη που είναι υποκατάστατα της απουσίας του Θεού. Δηλαδή οι άνθρωποι, αυτό που ονομάζουνε ζωή, στην πραγματικότητα είναι ένα ψυχοναρκωτικό, μια προσπάθεια να λησμονήσουν αυτό που τους πονάει.
Αντιθέτως, η αποκάλυψη του Χριστού είναι ένας τρόπος ζωής, μια πρόταση ζωής σε πληρότητα.
Το επόμενο εύλογο ερώτημα ήταν εάν υπάρχει χριστιανός χωρίς να ζει αυτήν την πρόταση; Η απάντηση του π. Χαράλαμπου άμεση. Αν θέλουμε, είπε, να είμαστε ρεαλιστές, οι περισσότεροι δεν την ζουν την πρόταση αυτή. Είμαστε σε μια προσπάθεια. Γιατί δεν την ζούμε; Δεν έχουμε οικειοποιηθεί το μήνυμα που φέρνει ο Χριστός. Ζούμε μια θρησκευτική ζωή παρά εκκλησιαστική.
“Η θρησκευτικότητα εξαντλείται σε εξωτερικές συνθήκες, σε κώδικες και νόμους. Ο Χριστός θέλει να υπακούσουμε σε εσωτερικό νόμο. Άλλο είναι να αγαπώ γιατί το λέει ο νόμος και άλλο γιατί είναι μια δική μου βασική ανάγκη, έτσι ολοκληρώνομαι. Οι εντολές του Χριστού δεν είναι νομικές επιταγές. Δημιουργούν χαρά, γιατί ο Κύριος είναι ο δημιουργός και ξέρει τις ανάγκες του ανθρώπου και τι πραγματικά χρειάζεται. Κι ο άνθρωπος έτσι νιώθει πληρότητα.Ο θρησκευτικός άνθρωπος είναι σκληρός, ενώ ο χριστιανός έχει χαρά.”
Κόπος και χαρά
Ο π. Σπυρίδων έθεσε στη συνέχεια το ερώτημα, εάν ο κόπος της πνευματικής ζωής έρχεται σε αντιδιαστολή με τη χαρά;
Είναι δύο δρόμοι όπως έλεγε και ο Άγιος Πορφύριος, τόνισε ο προσκεκλημένος.
“ Ο αγώνας έχει κάτι γλυκό. Νηστεύεις και έχεις χαρά, προσεύχεσαι και δε νυστάζεις, πας στην Εκκλησία και δε βαριέσαι. Γιατί μέσα σου έχεις χαρά και η χαρά έγκειται στο γεγονός ότι κάποιον αγαπάς και κάποιος σ’ αγαπάει. Δηλαδή εάν η πνευματική ζωή δεν είναι ερωτική ζωή, δεν είναι τίποτα. Όταν δεν είναι ο Χριστός ο πόθος και το κέντρο της αναζήτησης σου, όλα σε κουράζουν. Ενώ όταν είναι, αγαπάς και χαίρεσαι.”
Φόβος, αμαρτία, μετάνοια
Μιλώντας γενικά για το φόβο, ο π. Χαράλαμπος είπε ότι υπάρχουν ανεπτυγμένες μορφές φόβου. Η Εκκλησία όμως είναι θεραπευτήριο, όπου γίνεται δουλειά, πνευματική εργασία και αντιμετωπίζεται ο φόβος.
Σχετικά με το φόβο της αμαρτίας, τόνισε ότι δεν έχουμε τοποθετήσει σωστά την έννοια της αμαρτίας μέσα στο χώρο της Εκκλησίας, μέσα στην καθημερινότητα μας, στη ζωή μας. Νομίζουμε ότι σωζόμαστε ένεκα των αρετών μας. Αυτός είναι φαρισαϊσμός. Δεν σώζεσαι επειδή είσαι ενάρετος. Οι αρετές είναι δώρα, χαρίσματα. Σώζεσαι, όχι επειδή αξίζεις, αλλά επειδή ο Θεός σ’ αγαπάει πολύ.
Και συνέχισε:
“Στην Εκκλησία δεν σωζόμαστε επειδή είμαστε κάποιοι, αλλά επειδή κάποιος μας αγαπάει πολύ. Η άσκηση δεν είναι δική μου καταξίωση. Είναι μια κατάθεση ερωτική προς το Θεό, από αγάπη το κάνω, δεν ζητάω τίποτα. Η σωτηρία είναι δώρο, ευλογία. Φοβόμαστε την αμαρτία, όχι γιατί μας χωρίζει από το Θεό, αλλά γιατί καταρρίπτει μέσα μας την ιδεατή εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Σπάει τη βιτρίνα μας.
Η αμαρτία είναι υπαρξιακή αστοχία. Δεν κατάφερα να πετύχω το στόχο μου, δεν κατάφερα να ζήσω την πληρότητα της ζωής. Η μετάνοια είναι να φέρεις τη ζωή σου τούμπα, να αλλάξεις τα πάντα, να αισθάνεσαι ότι δεν πάει άλλο. Να κάνεις νέα αρχή, να γράψεις νέα ιστορία. Όποιος μετανοεί έχει χαρά.”
Αναφορικά με το θέμα της κατάθλιψης, που απασχολεί ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, προσδιόρισε ότι τις περισσότερες φορές είναι απωθημένη οργή. Οργή και θυμός που δεν εκφράστηκε, δεν ειπώθηκε, δεν αρθρώθηκε.
Αγιότητα
Για να είσαι ταπεινός, πρέπει να έχεις μέσα σου πνευματική λεβεντιά, είπε στη συνέχεια ο π. Χαράλαμπος αναφερόμενος στο θέμα της αγιότητας. Ενώ ξεκαθάρισε ότι άλλο είναι τα φυσικά χαρίσματα κι άλλο οι αρετές. Σχετικά δε με τα πάθη, τόνισε ότι αυτά δεν ξεπερνιούνται, αλλά μεταμορφώνονται.
Για να συνεχίσει:
“Η αγιότητα δεν είναι άπιαστο όνειρο, γιατί δεν είναι όνειρο, είναι δώρο Θεού, είναι χάρισμα. Η αγιότητα, τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος είναι για να μοιράζονται στο Σώμα της Εκκλησίας. Το χάρισμα το έχω για να το κοινωνήσω με κάποιον άλλον. Ο άγιος ποτέ δεν το ξέρει ο ίδιος ότι είναι.”
Πόνος
Δεν θα μπορούσε η συζήτηση να μην έρθει και στο θέμα του πόνου. Ο π. Χαράλαμπος κατ’ αρχήν σημείωσε ότι αν ο άνθρωπος δεν έχει έλλειψη, δεν κινείται. Αν μου τα έχουν όλα, δεν θα ψάξω ποτέ τίποτα, όπως είπε χαρακτηριστικά. Και συνέχισε κάνοντας τη σύνδεση με τον πόνο, με μια αλήθεια. Ότι δημιουργήσαμε έναν πολιτισμό που θέλει με κάθε τρόπο να αποφύγει τον πόνο.
Ο πόνος όμως είναι ευλογία, συνέχισε, είναι βασικό κομμάτι της ύπαρξης της ζωής. Ούτε ο Χριστός εξαιρείται του πόνου.
“Στην Εκκλησία προσκυνούμε τον Σταυρό του Χριστού ματωμένο, σε περιφρόνηση, σε εγκατάλειψη. Αγιάζει ο πόνος του ανθρώπου. Θωρακισμένος με τη Χάρη του Θεού περνάς μέσα από τη φωτιά και δεν καίγεσαι. Η Εκκλησία είναι η δυνατότητα να πονάς και να μην απελπίζεσαι, να πονάς και να χαμογελάς, να είσαι αισιόδοξος.“
Πνευματική καθοδήγηση
Στο κλείσμο της συζήτησης, οι δύο κληρικοί αναφέρθηκαν στο θέμα της πνευματικής καθοδήγησης. Επ’ αυτού ο π. Χαράλαμπος είπε ότι χρειάζεται διάκριση, να μην κρύβει ο πνευματικός το πρόσωπο του Χριστού. Επίσης σεβασμός στην ελευθερία του προσώπου, να πάρει ο ίδιος το ρίσκο. Να μην παίρνεις τις ευθύνες της ζωής του άλλου, αλλά να τον ενηλικιώνεις.
Και κατέληξε:
“Δεν πρέπει κάποιος να φοβάται τη ζωή. Ο χριστιανός δεν φοβάται τη ζωή, χαίρεται τη ζωή. Η Θ. Λειτουργία είναι η προσπάθεια του ανθρώπου να ζήσει ευχαριστιακά και δοξολογικά.”
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου
