Εκδήλωση με αφορμή την επέτειο 100 χρόνων από την Ένωση της Κρήτης με τη μάνα Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 2013, στα πλαίσια του τρίμηνου προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…».
Την εκδήλωση επιμελήθηκε το Σωματείο για την Κρητική ιστορία, Παράδοση και Λαογραφία «Δροσουλίτες».
«Η Κρήτη αποτελεί το αρχέτυπο της αντίστασης, διότι από το 1205 που την κατέλαβαν οι Ενετοί, μέχρι την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, διαρκώς επαναστατεί», ανέφερε ο κ. Καραμπελιάς και ξεκίνησε μιλώντας για την πρώτη μεγάλη επανάσταση που είχε στόχο την αποτίναξη του Ενετικού ζυγού.
Στη συνέχεια της ομιλίας του, ο κ. Καραμπελιάς έκανε τη διαπίστωση πως «η αίσθηση της κοινότητας των Κρητικών για την ταυτότητα με τον ελληνισμό είναι πολύ παλιά. Οι Κρήτες έκαναν αλλεπάλληλες επαναστάσεις για να ενωθούν με την Ελλάδα». Μιλώντας εκτενέστερα για τις επαναστάσεις αυτές, έκανε μνεία στην επανάσταση των Χορτάτσηδων το 1271, αλλά και στην επανάσταση του Αλέξιου Καλλέργη, που κράτησε 17 χρόνια και έληξε με νίκη των Ελλήνων, και μεγάλες παραχωρήσεις από τους Ενετούς στους Έλληνες, καθώς και σε μια επαναστατική απόπειρα λίγο μετά την Άλωση 1454 που είχε προετοιμαστεί ήδη πριν πέσει η Κωνσταντινούπολη.
Εν συνεχεία, ο κ. Καραμπελιάς ανέφερε πως μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το μέτωπο της Κρητικής αντίστασης περνάει στον πολιτισμό και έχουμε την περίφημη Κρητική Αναγέννηση. Όπως είπε χαρακτηριστικά, έχουμε «εκπληκτική καλλιτεχνική και πνευματική παραγωγή μετά την Άλωση στην Κρήτη. Ίσως και την μεγαλύτερη στον κόσμο». Επιπρόσθετα σε αυτά τα στοιχεία για εκείνη τη χρονική περίοδο, ο κ. Καραμπελιάς συμπλήρωσε πως «οι σημαντικότερες μορφές της οικουμενικής Ορθοδοξίας κατά τον 16-17ο αιώνα κατάγονταν απ’ την Κρήτη, διότι εκεί υπήρχε το ανώτερο πνευματικό επίπεδο και εκεί έλαβαν χώρα οι μεγαλύτερες συγκρούσεις με τον καθολικισμό».
Προχωρώντας πιο πολύ στην ιστορία των Κρητικών Επαναστάσεων, ο κ. Καραμπελιάς μίλησε για τις επιρροές του Ρωσοτουρκικού πολέμου στην Κρήτη, ενώ διαπίστωσε πως το 1669 έφυγε η πλειοψηφία των κατοίκων του Ηρακλείου και κατέφυγε στα Επτάνησα.
Προς το τέλος της ομιλίας του, ο κ. Καραμπελιάς μίλησε εκτενώς για την Επανάσταση του Δασκαλογιάννη. «Η επανάσταση του Δασκαλογιάννη ήταν η πρώτη Κρητική επαναστατική κίνηση εναντίον των Τούρκων», ανέφερε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε πως «η επανάσταση του Δασκαλογιάννη σηματοδοτεί μια ιστορική τομή για την Κρήτη».
Κατάληξη του λόγου του αποτέλεσε ένα κείμενο που διαβάστηκε και αναφερόταν στο Δασκαλογιάννη.
Την εκδήλωση πλαισίωσε το χορευτικό του Σωματείου, που χόρεψε το χορό «Πεντοζάλη», έναν χορό που συνδέεται με το Δασκαλογιάννη.
